بهبود پورتال

زنان ، اینترنت و آموزش الکترونیکی
فهیمه علمیه
شرکت آب و فاضلاب استان تهران
کلید واژه ها : آموزش زنان – آموزش الکترونیکی (elearning )- اینترنت – آموزش مجازی – دانشگاه مجازی – آموزش از راه دور- ضرورت آموزش زنان –تسهیلات آموزشی – آموزش مبتنی بر وب
چکیده
ارتقاء نقش و جایگاه ارزنده زنان و ظرفیت سازی لازم جهت افزایش مشارکت آنها در فعالیتهای اجتماعی به عنوان نیرو های کار آمد و همچنین ارتباط نزدیک و تنگاتنگ این قشر با بسیاری از گروههای سنی و گستردگی دامنه فعالیت آنها از ضروری ترین رویکردهای برنامه های توسعه کشورها محسوب می گردد.
زنان نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می دهند و بالغ بر سهم بالایی از جمعیت کشور ما شامل زنان است. نقش زنان بدلیل جایگاه ویژه ای که در خانواده دارند بسیار حائز اهمیت می باشد . آموزش الکترونیکی برای زنان که به عنوان هسته مرکزی خانواده نقش محوری را در تربیت نسل های آینده بر عهده دارند ، درآفرینش انگارهای فرهنگی والگو های رفتاری و حرکت کشور بسوی توسعه پایدار نقش موثری دارد.
زنان بدلیل بستر فرهنگی جامعه و مسئولیت های سنگینی که بر عهده دارند در امر آموزش، چالش ها و محدودیت هایی پیش رو دارند و آموزش الکترونیکی فرصت ها و چشم اندازهای جدیدی را برای آنها به ارمغان آورده است.
تسهیلات آموزش الکترونیکی از قبیل سهولت دسترسی به منابع آموزشی ، کاهش زمان و هزینه رفت و آمد ، امکان دسترسی در هر زمان(شبانروزی) و هر مکان(هر نقطه از جهان)، امکان ثبت فعالیتها و پیگیری پیشرفت دانشجویان توسط استاد ، حق انتخاب دانشجویان در تعیین دوره های آموزشی و.... با توجه به مسائل و محدودیت های زنان، تحولات شگرفی را در آموزش زنان ایجاد می کند.
مقدمه
زنان کشور ما نیمی از افراد جامعه را تشکیل می‌دهند و سازندگان و پرورش دهندگان نسل‌های آینده‌اند و منبع انسانی بالقوه مهمی در توسعه علمی، اجتماعی و فرهنگی کشور محسوب می شوند بنابراین باید در نظر گرفتن جایگاهشان در نظام اسلامی و شناخت موقعیت کنونی آنان به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود تا امکان پرورش کامل استعدادهایشان مهیا شود و با کاهش فاصله قابلیت‌های علمی زنان و مردان، بسیاری از مشکلات فرهنگی ـ اجتماعی و اقتصادی را حل نمود و از طرفی تمام اعضای خانواده و اجتماع در بهره‌وری از آن سهیم خواهند شد
در اغلب کشورهاى جهان سوم دختران و زنان از بى سوادى و یا کم سوادى نسبت به مردان رنج مى برند. به همین دلیل در استفاده و دسترسى به فناورى هاى ارتباطى نیز محدودیت هاى زیادى دارند. این نابرابرى بین زنان و مردان ریشه در عدم آموزش، فقر و دسترسى نامناسب زنان به تکنولوژى است. این درحالى است که فناورى هاى ارتباطى ظرفیت هاى بسیار مناسب و بالایى جهت پرکردن شکاف و نابرابرى بین زنان و مردان دارند و اگر چنانچه زنان بتوانند معلومات و دانش کامپیوترى خود را ارتقا دهند مى توانند جایگاه شایسته ترى را در جامعه براى خود فراهم نمایند. از آنجا که کسب مهارت هاى فناورى هاى اطلاعات و ارتباطات تقریباً تماماً به سواد ارتباط دارد، لذا مى باید برنامه ریزى هاى گسترده اى در خصوص افزایش سطح سواد زنان در سطح دنیا و کشورهاى عقب مانده صورت گیرد.
پیشرفت روزافزون تکنولوژی وخصوصاً تکنولوژی اطلاعات باعث تغییرات بسیاری در زمینه آموزش الکترونیکی شده است عواملی چون کاهش هزینه آموزش، سهولت حضور در کلاس های آن لاین،تنوع دروس،زمان انتخاب آن،کاهش هزینه رفت وآمد وانعطاف پذیری زیادآموزش الکترونیکی در گسترش این دروس واستقبال جامعه از این دروس بی تأثیر نبوده است. با برنامه ریزی گسترده از این طریق آگاهی زنان جامعه ارتقاء یافته و زنان می توانند نقش عظیمی در پیشبرد اهداف جامعه ایفا نمایند.
در این گزارش ابتدا ضرورت آموزش زنان و زمینه سازی برای آموزش زنان از طریق اینترنت (آموزش الکترونیکی) و تجربیات دیگر کشورها در این زمینه و نهایتاً راهکارها و چالشهای موردنظر ارائه گردیده اند.

ضرورت آموزش زنان
زنان به عنوان نیمی از پیکره جامعه می‌توانند نقش عظیمی در پیشبرد اهداف جوامع ایفا نمایند. درحالی که دین مبین اسلام نیز حقوق حقه این قشر از جامعه را همواره موردتأکید و جانب‌داری قرار داده است ، با کمال تأسف درفراز و نشیب تاریخ ، ملاحظه می‌کنیم این مسأله که زن جزء حقیقی وعضو کامل جامعه‌ی انسانی است ، نادیده انگاشته شده و نگرش‌های منفی موجب حاشیه‌نشین شدن زنان گشته است .
گفتنی است که سطح پائین سواد زنان نه تنها بر زندگی زنان در این جامعه، بلکه بر خانوادة آنها و وضع اقتصادی جامعه نیز تأثیر منفی گذارده است. مطالعات بعمل آمده در این زمینه، نشان می دهد آندسته از زنانی که از توانایی خواندن و نوشتن برخوردار نمی باشند در مقایسه با سایر زنان از استعداد باروری (حاملگی) و میزان مرگ و میر بالاتری برخوردار می باشند.آنها همچنین ازشرایط تغذیه ای و درآمد پائینی برخوردار بوده و در مقایسه با سایر زنان جامعه (زنان خانه دار) از استقلال فردی کمتری بهره مند می باشند.
جداول آماری نشان می دهد که نرخ مرگ و میر نوزادان با سطح آموزش و سواد مادران در ارتباط مستقیمی بوده و بعلاوه، کم بودن تعداد جمعیت باسواد نیز مانع بزرگی در جهت رشد اقتصادی جامعه تلقّی می گردد.
واقعیت این امر را حکایت می‌کند که زنان دوسوم از کارهای دنیا را بردوش دارند ولی فقط صاحب یک سهم درآمد و یک صدم دارایی‌های جهان می‌باشند .!
نقش پراهمیت زنان خانه‌دار دراقتصاد خانواده و بازده خصوصی واجتماعی بالای آموزش خانه‌داری به زنان و دختران، ضرورت طرحی را در ساختار نظام آموزش رسمی و همچنین در قالب آموزش غیررسمی ایجاب می‌نماید .
سیاست‌های آموزشی قادرند رفتارهای اقتصادی افراد را تحت تأثیر قرار دهند و درجامعه و خانواده نتایج پرباری به دنبال داشته باشند .
درحال حاضر علی‌رغم تلاش‌های علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در راستای ترویج آموزشی و القای فرهنگ مشارکت یکسان و برابر زنان و مردان درتحقق توسعه پایدار، هنوزهم نابرابری‌هایی حاکم است از جمله :
70 % فقیران و 64 % بی‌سوادان جهان را زنان تشکیل می‌دهند .
زنان آموزش دیده و تحصیل کرده در کشورهای درحال توسعه کمتر از یک هفتم مشاغل مدیریتی را اشغال کرده‌اند.
- ترک تحصیل دختران درخانواده‌های کم‌درآمد ، به منظور تأمین هزینه تحصیل پسران‌خانواده در زنجیره‌ی محتوای آموزشی پیرامون آموزش اختصاصی دختران و زنان حلقه‌های مفقوده‌ای وجود دارد که امید است مورد توجه قرار گیرد،این امر می‌تواند تحول عظیمی در آموزش رسمی محسوب گردد .
برای پیشبرد جامعه به سوی توسعه‌پایدار ، همیشه ارائه آمار و ارقام حضور دختران و زنان در مراکز آموزشی ،‌ نمی‌تواند امیدوار کننده باشد . بدیهی است آموزش‌های غیررسمی برای گروه‌های زنان جامعه اعم از شاغل و خانه‌دار ضرورت فراوان دارد .
نرخ باسوادی و بیسوادی مردان و زنان
مجموع افراد باسواد 11 2/13 7/19 6 /25 2 /33 6 /40 7/47
نرخ بی سوادی مردان 4 /1 9/4 2/4 9 /3 6 /3 1/3 8/2
نرخ بی سوادی زنان 5/6 8/7 8/6 6 /6 4/6 6 5/5
منبع : کتاب سال آماری کشور ، مرکز آمار ایران

(1-pp3)

زمینه های آموزشی زنان از طریق اینترنت
عدم دسترسی زنان به منابع ثروت، منزلت، قدرت و اطلاعات در همه عرصه‌های زندگی جامعه ایرانی آشکار و مشهود است. این در حالی است که مسؤولان، دست اندرکاران و برنامه‌ریزان معتقدند که فناوری اطلاعات از لحاظ جنسیتی بی‌طرفانه است. آمار سال 84 نشان می‌دهد که هفت میلیون کاربر فعال اینترنت در کشور وجود دارد که طی دو سال آینده به بیش از 15 میلیون نفر افزایش خواهد یافت. از تفکیک جنسیتی کاربران اینترنت در کشور آمار دقیقی وجود ندارد اما بر اساس آمارهای غیررسمی و گفته‌های شفاهی، تعداد زنان کاربر اینترنت در همه جای دنیا و از جمله ایران در مقایسه با کاربران مرد کمتر است.
زنان فقط 6 درصد کاربران اینترنت را در خاورمیانه تشکیل می‌دهند. اما بیشترین شکاف جنسیتی را در کاربرد اینترنت طی دهه 1990 مشاهده می‌کنیم. به هر رو رشد روزافزون استفاده از اینترنت در جهان، زندگی انسان را با تغییرات جدی و شرایط نوین مواجه ساخته است و هر روز شاهد افزایش تعداد کاربران اینترنت در ایران هستیم و نمی‌توان از تأثیر این فناوری به جامعه زنان چشم‌پوشی کرد. اما از آنجا که در کشور ما مانند سایر پدیده‌های جهانی، درک درست و علمی از فناوری‌های نوین وجود ندارد، استفاده از اینترنت نیز به لحاظ کیفی و کمی دچار چالش است.
طبق بررسی‌های میدانی که صورت گرفته است زنان در استفاده از اینترنت به چهار طریق عمل می‌کنند. دختران جوان، دریافت و ارسال پست الکترونیکی، خرید کالا و سرگرمی را بیش از پسران ترجیح می‌دهند. گروهی دیگر از زنان از طریق وبلاگ‌نویسی، به دنیای مجازی وارد می‌شوند. در سال‌های اخیر، افزایش وبلاگ‌نویسی در میان زنان، نشانگر میل روزافزون زنان در استفاده از اینترنت به عنوان زبانی گویا برای بیان دردها، نقطه نظرها و حرف‌هایشان است.
گروهی دیگر از زنان نیز، در طراحی وب فعالیت می‌کنند که تعداد کمی از کاربران را تشکیل می‌دهند. اما گروه چهارمی از زنان نیز از اینترنت به منظور تجارت استفاده می‌کنند و یا در شرایطی دست به کارآفرینی می‌زنند.
گسترش تجارت الکترونیک که چندان نگاه جنسیتی در آن دخالت ندارد، در تشویق و ترغیب این گروه از زنان نقش به سزایی دارد. موضوع دیگری که قابل تأمل است، نقش اشتغال یا عدم اشتغال زنان در کاربری اینترنت است. زنان شاغل بیشترین استفاده کننده از اینترنت محسوب می‌شوند در حالی که دسترسی مردان به اینترنت آمار آنان را در کاربری اینترنت افزایش داده است. اگر نگاه دقیق‌تری داشته باشیم می‌بینیم که همه ادارات، سازمان‌ها و... به اینترنت و کامپیوتر تجهیز شده‌اند و از آنجا که مردان آمار بیشتری در زمینه اشتغال به خود اختصاص داده‌اند دسترسی آنان به اینترنت را افزایش داده است و به همین علت سهم مردان کاربر از زنان بیشتر است.
البته آنچه که زنان جامعه ما بویژه در شهرهای کوچک را از کاربری اینترنت محروم یا محدود کرده است، پایین بودن سطح سواد، وضعیت اقتصادی، درآمد خانواده، هنجارهای فرهنگی و اجتماعی نواحی مختلف کشور است. تعداد کاربران زن در شهرهای بزرگ به مراتب از شهرهای متوسط و کوچک بیشتر است.
این در حالی است که همین تعداد زنان کاربر در شهرهای بزرگ آشنایی وسیعی از اینترنت ندارند و استفاده آنان محدود به مواردی خاص است. به طور کلی کاربران زن اینترنت را قشر شاغل، تحصیلکرده و جوان تشکیل می‌دهد. و زنان خانه‌دار و غیرشاغل کاربر حرفه‌ای و مستمر اینترنت محسوب نمی‌شوند. به هر صورت استفاده از اینترنت توسط زنان آثار زیادی را متوجه جامعه زنان کشور می‌کند.[در حالی که زنان شاغل بیشترین استفاده کنندگان از اینترنت محسوب می‌شوند مردان دسترسی بیشتری به اینترنت دارند]
دهکده جهانی، کارکردها، نقش، دیدگاه و عملکرد زنان را متأثر کرده است، در حالی که هنوز جامعه ایران میان سنت و مدرنیته دست و پا می‌زند و چنین تضاد حاکمی، بر نگاه و کارکرد زنان جامعه تأثیر متضادی برجای می‌گذارد. البته هر تعداد از زنان که برای دستیابی برابر جنسیتی در کاربری اینترنت تلاش کنند، با موانعی جدی برخورد می کنند. عدم آشنایی با زبان انگلیسی، موقعیت جغرافیایی، عدم وجود امکانات مناسب با هزینه‌های سخت‌افزار و نرم‌افزار و نگهداری، عدم آشنایی به مهارت‌های انتشار و جستجوی اطلاعات و مهارت‌های ویژه رایانه و همچنین آگاهی محدود زنان در زمینه انواع فرصت‌های فراهم شده به وسیله فناوری اطلاعات و ارتباطات از جمله موانع قابل لمس در این زمینه است. توانمندسازی و آموزش زنان که یکی از محورهای برنامه چهارم توسعه و چشم‌انداز بیست ساله آینده است، تغییرات کمی و کیفی کاربران زن اینترنت را رقم خواهد زد البته به شرطی که موانع موجود از پیش روی زنان جامعه اطلاعاتی برداشته شود و تنها توجه و اهتمام به چنین مهمی از سوی دولت و نهادهای وابسته نمی‌تواند گره‌گشای چنین وضعیتی باشد.
برای پیشبرد جامعه به سوی توسعه‌پایدار ، همیشه ارائه آمار و ارقام حضور دختران و زنان در مراکز آموزشی ،‌ نمی‌تواند امیدوار کننده باشد . بدیهی است آموزش‌های غیررسمی برای گروه‌های زنان جامعه اعم از شاغل و خانه‌دار ضرورت فراوان دارد .

• زمینه‌های آموزش زنان در مسیرتوسعه شامل موارد ذیل می‌باشد :
الف) توسعه اجتماعی
ب ) توسعه اقتصادی
ج ) توسعه فرهنگی
در رابطه با توسعه اجتماعی ، نقش آموزش زنان حائز اهمیت است . از جمله مواردی که می توان ذکر کرد بررسی دقیق چگونگی رابطه بین جمعیت و توسعه می‌باشد که در برنامه‌ریزی‌های آتی توجه به آن ضرورت دارد .
• آگاه ساختن زنان و آموزش زنان در زمینه امور فرهنگی و عناصر مربوط به آن ، موجب پویایی در زندگی فردی و اجتماعی آنان می‌گردد و در مجموع سطح فرهنگ جامعه را ارتقاء می‌بخشد .
• زنانی که فرصت تحصیلی و آموزش برای آنان فراهم شده از قید برخی اعتقادات منفی فرهنگی که ریشه در خرافات دارند ، رهیده‌اند .
• اقدام جهت خودباوری زنان ، شناخت ابعاد وجودی و جایگاه زن در هستی همگام با اصلاح نگرش‌ها در جامعه از ضرورت‌های برنامه‌ریزی توسعه به شمار می‌رود .
• محور اصلی در آموزش و پرورش حساس به جنسیت دستیابی برابر دختران و پسران به فرصت‌های آموزشی در ابعاد مختلف است .
• بسیاری از نظریه‌پردازان و برنامه‌ریزان بر این باورند که برنامه‌های توسعه‌ای پاسخ به جنسیت باید به عنوان جزء لاینفک برنامه‌های توسعه محسوب شوند .
• امروز یکی از پارامترهای مهم در سنجش توسعه کشورها ، شاخص توسعه برمبنای جنسیت است .


• زمینه های آموزشی غیررسمی :
- آموزش قوانین حقوقی به زنان
با توجه به مشکلاتی که زنان کشور با آنها دست به گریبان هستند ، ضرورت آموزشهای حقوقی بصورت گسترده برایشان بیشتر از قبل احساس می شود. در شرایط امروز جامعه لازم است در رابطه با مسایل حقوقی زنان بیشتر در مواردی مانند ازدواج ، طلاق، دیه ، نفقه ، حضانت ، ارث ، تعدد ازدواج ، ازدواج موقت و... آموزشهایی به آنها داده شود تا بدانند در هنگام بروز مشکل چگونه به حق وحقوق خود دست پیدا کنند.

- آموزش خانواده به زوجهای جوان
- آموزش های بهداشتی
- آموزش هایی تربیتی –رفتاری
- آموزش زنان و زایمان
- آموزش قبل از ازدواج
(2-pp5)
elearning برای آموزش زنان
امروزه اینترنت به خاطر صرفه جویی در هزینه ، زمان ، رفت و آمدها و ... در اکثر کاربردها نظیر تجارت ، ارتباطات ، آموزش و غیره جایگاه ویژه ای پیدا کرده است ، بطویکه استفاده از اینترنت در اکثر کاربردها امری اجتناب ناپذیر مینماید .
در حال حاضر انقلاب تکنولوژی عمیقاً نحوه تفکر عمل و بسیاری از فرآیندهای کاری را در زندگی ما تغییر داده و تحولات بزرگ جامعه بشری ، ما را به سویی می کشاند که آموزش از راه دور امری اجتناب ناپذیر خواهد شد و گاهاً میتوان در این عرصه فرصتهایی را یافت که نتیجه فرآیند آموزش را غنی تر نموده و چه بسا با در اختیار گرفتن امکانات کمک آموزشی دیداری و شنیداری پیشرفته در این نوع آموزش ، دروس و ارائه مطالب را بسیار جذاب تر کرد . آموزش الکترونیکی (E-Learning) عبارت است از ارائه محتوای آموزشی و تجربیات اساتید مجرب هر رشته از طریق تکنولوژی الکترونیک به دانشجویان علاقه مند ، که این دانشجویان میتوانند در هر نقطه جهان از این آموزشها بهره مند گردند .
از نگاهی دیگر یک سیستم آموزش از راه دور کاری جدید و هنرمندانه و راه حلی جامع میباشد که به موسساتی که خواهان حرکت در مسیر تکنولوژی روز و تغییر روشها و محیط های آموزشی خود هستند ، امکان دستیابی به شیوه های نوین آموزشی را فراهم مینماید.اصطلاح آموزش الکترونیکی، شامل لیست بزرگی از کاربردها و عملکردها از جمله آموزش مبتنی بر وب (web based training)، آموزش مبتنی بر کامپیوتر ، کلاسهای مجازی (Virtual classroom)، و همکاریهای الکترونیکی (Digital cooperation) است.
آموزش از راه دور هم اکنون سالها است که در دنیا متداول و رایج است . اما ترکیب این نوع آموزش با اینترنت منجر به ابداع روش جدیدی از نحوه تدریس به نام e-learning شده است ، این آموزش الکترونیکی در عین حال که بسیار موثر و کار آمد است از لحاظ تجاری نیز مقرون به صرفه بوده و به سرعت قابل دسترسی برای تمامی افراد از هر قشر و موقعیتی می باشد .
در این روش با استفاده از ارتباط دو طرفه در اینترنت مشکل محدودیت زمانی مرتفع شده و ارتباط میان استاد و دانشجو و همچنین همکلاسیها مستقل از زمان و و مکان خواهد بود . در این سیستم آموزشی دانشجویان میتوانند از طریق اینترنت در مرکز ثبت نام نموده ، از میان دورس ارائه شده انتخاب واحد نمایند ، جزوه درس مورد نظر را مطالعه نموده و از جلسات درس استاد استفاده نموده و در آخر دوره نیز امتحان بدهند .
همچنین میتوانند هر روز و هر لحظه که اراده نمایند با استاد و همکلاسیهای خود ارتباط برقرار نموده و به تبادل نظر و مباحث گروهی پیرامون مفاد درسی و یا تمرینهای داده شده از طرف استاد ، بوسیله اینترنت بپردازند .

مزایای مهم آموزش الکترونیکی

امروزه با پیدایش آموزش الکترونیکی ، تصورات قبلی در زمینه نیاز به وجود امکانات فیزیکی بسیار برای امر آموزش و یادگیری در سطح عمومی و آموزش عالی دچار تحول ودگرگونی جدی شده است.

اکنون با به صحنه آمدن دانشگاهها و مراکز آموزش الکترونیکی ، امکان یادگیری در هر زمینه ای ، برای هر فردی در هر زمان و مکانی به صورت مادام العمر فراهم شده است.
در شرایط جدید ، نیاز به تاسیس ساختمانهای و امکانات فیزیکی و صرف هزینه های گزاف نبوده و دانشجویان و مدرسان نیاز به ترک منزل و یا محل کار خود برای حصور در کلاسها ندارند.
افزون بر این ، ساعات شروع و خاتمه کلاسها ثابت نبوده و دانشجویان هر زمان که بخواهند میتوانند وارد کلاس شده و تا هر زمان که لازم باشد حضور در کلاس را ادامه دهند .
در این روش شما میتوانید هر روز و هر لحظه که اراده نمایید با استاد و همکلاسیهای خود ارتباط برقرار نموده و به تبادل نظر و مباحث گروهی پیرامون مفاد درسی و یا تمرینهای داده شده از طرف استاد ، بوسیله اینترنت بپردازید .
یکی از نکاتی که در این روش از آموزش توجه افراد بسیار زیادی را به خود جلب کرده است ، آزادی در انتخاب موضوعات و سر فصلهای مورد علاقه افراد است . در این روش هیچ کس برای آموزش حد و مرزی روشن ندارد و به راحتی میتواند به اطلاعات تمامی رشته های علمی در حداقل زمان ممکن دسترسی پیدا کند.
به طور خلاصه میتوان گفت که مراکز آموزش الکترونیکی ، محدودیتهای مراکز آموزش سنتی را نداشته و در بسیاری از جهات مزایای زیادی نیز نسبت به آنها دارند .
به طور کلی میتوان این مزایا را بصورت زیر برشمرد:
1- عدم نیاز به حضور فیزیکی استاد و دانشجو در کلاس درس:
از آنجا که در این نوع دانشگاه کلیه ارتباطات از طریق اینترنت انجام می شود، لزومی به حضور استاد و دانشجو در کلاس نیست، تنها کافیست دانشجو یا استاد از طریق یک دستگاه کامپیوتر از منزل یا نزدیکترین مرکز متصل به اینترنت، به سایت متصل شوند و از امکانات آن استفاده کنند. این امر خود سرمنشاء مزایای دیگری است، چرا که با این اوصاف دیگر نیازی به صرف هزینه برای ساختمان سازی مجتمع های آموزشی نیز نخواهد بود. از سوی دیگر در شهرهای بزرگ منجر به کاهش رفت و آمد در شهر و در نتیجه کمتر شدن ترافیک شهری و آلودگی هوا می شود.
2-عدم وابستگی کلاس درس به زمان خاص :
هر چند که این سیستم آموزشی از تکنولوژیهای Teleconferencing و مانند آن را نیاز به حضور در پشت کامپیوتر در زمانهای خاصی دارد، پشتیبانی می کند، ولی قسمت اعظم سیستم آموزشی مبتنی بر دروسی است که هر زمان دانشجو اراده کند می تواند به سایت مرکز متصل شود و دروس را دریافت کند. بنابراین این سیستم برای افراد شاغل که وقت آزاد محدودی برای تحصیل دارند کاملاً مناسب است، چرا که در هر ساعتی از شبانه روز می توانند به سایت مراجعه و دروس مورد نظر را دریافت کنند.
3-کیفیت بالاتر ارائه دروس آموزشی :
در روش سنتی ، درس توسط یک استاد ارائه می شود که این امر مطلوب نیست، چرا که کیفیت مطالب ارائه شده در کلاس به پارامترهای زیادی وابستگی پیدا می کند. به عنوان مثال اگر جلسه ای استاد درس کسالت داشته باشد این مساله می تواند بر کیفیت مطالب ارائه شده در آن جلسه تاثیر منفی بگذارد. همچنین پارامترهای محیطی از قبیل سرما، گرما و .... نیز می تواند بر کیفیت آموزش تاثیر منفی بگذارد . در حالی که در سایت این مشکلات وجود نداشته و در این سایت دروس توسط اساتید کارکشته ویا حتی تیم های مجربی متشکل از این اساتید آماده می شوند و با استفاده از تکنولوژیهای مدرن و متنوع چند رسانه ای بنحو مطلوبی ارائه می شوند. علاوه بر آن ممکن است دانشجو در کلاس سنتی بر اثر مسائلی، گیرایی خوبی نداشته باشد و چون مطالب فقط یکبار ارائه می شود، بنابراین کیفیت آموزش پایین می آید، در صورتیکه در سایت این محدودیت وجود ندارد و دانشجو می تواند به کرات مطالب ارائه شده در جلسه را مشاهده کند و از این لحاظ کیفیت آموزش بهبود می یابد.
4-پشتیبانی از تعداد زیاد دانشجویان در یک کلاس :
در مراکز آموزشی معمولی معمولاً به خاطر محدودیت ظرفیت کلاسها و همچنین بازدهی این مشکل وجود دارد که دانشجویان ممکن است به خاطر تکمیل ظرفیت کلاسها نتوانند در دروس مورد علاقه خود ثبت نام کنند. این مشکل طبعاً در سایت آموزش الکترونیکی وجود ندارد و دانشجویان ثبت نام شده در یک کلاس درس می تواند هزاران نفر باشد که تحقق آن نیازمند سخت افزارهای فوق العاده پیشرفته است.
5-بالا بردن سطح علمی جامعه بخصوص نسل جوان :
در دانشگاههای واقعی معمولاً بخاطر محدودیت امکانات از لحاظ مکان، اساتید و .... هر ساله تعداد محدودی از طریق آزمونهایی که برگزار می شود موفق به ورود به دانشگاه می شوند که بدین ترتیب خیل عظیمی از کسانی که در آزمونها شرکت می کنند شانس ادامه تحصیل در دانشگاه را از دست می دهند. ولی در مراکز آموزش الکترونیکی این محدودیتها وجودندارد. بنابراین تمامی افراد علاقمند به تحصیل شانس ادامه تحصیل را در آنها پیدا می کنند که این امر مطمئناً در بالا بردن سطح علمی و فرهنگی جامعه جوان کشور میتواند بسیار مؤثر باشد.
6-دسترسی Online به کتابخانه دیجیتال :
در مراکز آموزشی واقعی بخاطر محدودیت ، معمولاً نسخه های محدودی از یک کتاب به خصوص در کتابخانه ها برای استفاده دانشجویان نگهداری می شود که این امر مشکلاتی ایجاد می کند. فرضاً اگر چندین دانشجو نسخ های کتاب بخصوصی را برای استفاده از کتابخانه به امانت گرفته باشند مابقی دانشجویان شانس استفاده از آن کتاب را در زمانی که به امانت برده شده است را از دست می دهند که این امر در مورد کتابهای کمیاب حادتر است. علاوه بر به مرور زمان کتابهای موجود در کتابخانه به دلیل استفاده نامناسب دانشجویان از آنها از بین می رود یا کیفیت خود را از دست می دهند. تمامی مسائل گفته شده برای مقالات و مجلات نیز صادق است. ولی در سایت آموزش الکترونیکی با استفاده از کتابخانه دیجیتال، تمامی کتب ، مقالات بصورت Online در اختبار دانشجو است و مشکلات مطرح شده در مورد محدودیت استفاده از آنها زمان خاص یا از بین رفتن آنها به مرور زمان در اینجا صادق نیست. البته این امکان قبلا بصورت بسیار محدود در کالج بوجود خواهد آمد .
7-بالا رفتن میزان اثر بخشی و بازده آموزشی :
در این روش چون فرایند آموزش و یادگیری به صورت گروهی میباشد و همچنین بخاطر ارتباط همیشگی بین خود دانشجویان و یا بین دانشجویان و اساتید دوره ها و مباحث گروهی و انجام تکالیف بصورت گروهی و جمعی ، طبیعی است که بازده آموزشهای داده شده بیشتر از حالت آموزش فردی بوده و دانشجو رغبت بیشتری به یادگیری و تمرین از خود نشان بدهد. در این سیستم چون کلیه مباحث درسی و پرسش و پاسخها در بانکهای اطلاعاتی ذخیره میشوند ، بنابراین حتی اگر دانشجویی در این مباحث گروهی شرکت نداشته باشد ، باز هم میتواند از نتیجه این مباحث انجام گرفته بهره مند شده و مطالب زیادی را آنها یاد بگیرد.
با توجه مطالب بالا ، امکانات آموزشی در نظر گرفته شده برای بالا بردن بازده آموزش و استفاده بهینه تر از امکانات موجود را میتوان به صورت زیر بیان نمود :
1- جزوات درسی: جزوات درسی این مرکز اکثرا بصورت فایلهای PDF طراحی شده و بصورت فایلهایی قابل دانلود کردن ، در اختیار دانشجویان قرار میگیرید.

با توجه به کاربردی بودن دوره های آموزشی این مرکز ، اکثر جزوات آموزشی با استفاده از تصاویر راهنما و مثالها و تمرینهای مختلف و همچنین امکانات صوتی ارائه میگردد . البته با توجه به نوع دوره ها ، امکانات موجود در جزوه ها متغییر بوده و مثلا در جزوات مربوط به برنامه نویسی تاکید اساتید بیشتر بر روی تهیه مثالها و تمرینهای خوب و قابل فهم معطوف شده و از حجم فایلهای صوتی و انیمیشن کاسته شده است .

2-حضور استاد دوره : با توجه به کاربردی بودن دوره ها ، سعی شده است که از اساتیدی در این مرکز استفاده گردد که تجربه کارهای عملی و انجام پروژه های کاربردی را داشته و بجای آموزش مطالب صرفا تئوری که در هر کتابی پیدا میشود ، تجربیات و آموخته های خود را بهمراه مطالب تئوری جذاب در اختیار دانشجویان دوره ها قرار دهند تا شرکت کنندگان بتوانند هرچه بیشتر به نتیجه مطلوب برسند .

در سیستم آموزشی در نظر گرفته شده ، سعی میشود که دوره ها از حالت یکنواخت و بی تحرک کلاسهای سنتی در آمده و بیشتر بر روی کارهای گروهی تاکید میگردد و همچنین اساتید بیشتر نقش یک راهنما و مدیر را بازی کرده و در هرجلسه آموزشی سعی میکنند که تمرینهای جدیدی را در قالبها گروههای کاری ارائه نموده و و در آخر هرجلسه نیز جوابهای صحیح و بهترین روش را معرفی نمایند .
البته یکی از بزرگترین وظایف اساتید دوره ها ، جواب دادن به سوالات متعدد دانشجویان بوده و سعی میشود که هیچ سوال بی جواب نمانده و به همه پاسخ قانع کننده ای داده شود.

3-تشکیل گروههای کاری : در اول هر دوره استاد سعی میکند که دانشجویان را به گروههای کاری مختلف تقسیم بندی نماید تا در طول دوره تمرینهای مختلفی به این گروهها داده شده و یک رقابت سالم بین آنها برقرار گردد تا گروههای برای یافتن بهترین جواب و نتیجه برای مسایل و تمرینهای مطرح شده سعی بیشتری بکنند.
در خاتمه بهترین گروه هر دوره مشخص شده و به اعضای آن گروه جوایزی از طرف مدیریت مرکز اهدا میشود.
4- امکان بحث و تبادل نظر : در این مرکز برای هر دوره یک Forum اختصاصی در نظر گرفته شده و فقط دانشجویان آن دوره به آن دسترسی داشته و میتوانند بحثهای درسی خود را در آن مطرح نمایند . اینجا همان محلی است که اعضا گروههای کاری تعریف شده میتوانند در آن باهمدیگر بحث و تبادل نظر داشته و نتایج یافته ها و تحقیقهای خود را آن بنویسند .
در حقیقت این Forum ها محیط ارتباطی بین اعضا گروهها و همچنین دانشجویان و اساتید را در طول کل دوره ها بر قرار نموده و با مراجعه به آن میتوان براحتی کلیه مباحث و سوال و جوابهای انجام گرفته را در آن مشاهده نموده مطالب مورد نظر را از آنها استخراج نمود.

به بیان دیگر میتوان گفت این Forum ها همان نقش جزوه های نوشته شده در سر کلاسهای سنتی را بعهده دارند ، فقط با این تفاوت که همه دانشجویان یک کلاس میتوانند از این جزوه با هم استفاده کرده و از نتایج کارهای همدیگر مطلع شده و مطالب زیادی را از همدیگر یاد بگیرند.

5-گفتگوی آنلاین (چت نوشتاری) : در این قسمت دانشجویان میتوانند بصورت نوشتاری با هم و یا با اساتید دوره ها ارتباط مستقیم داشته و به گفتگو بپردازند . این گفتگو در زمانی که استاد آنلاین میباشد (زمان برگزاری کلاسهاon line) اکثرا در اختیار استاد بوده و در بقیه زمانها دانشجویان میتوانند از آن برای گفتگوی انلاین با همدیگر استفاده نمایند.
6-سوال و جوابهای درسی: در این قسمت دانشجویان میتوانند سوالها و مشکلات درسی خود را مطرح نموده و این سوالها از طرف استاد دوره جواب داده شود . البته سعی میشود که سوال و جوابهای با ارزش و مباحث خوب مطرح شده در Forum های اختصاصی دوره ها در انتهای دوره جمع آوری شده و در این بخش (سوال و جوابهای درسی) ثبت گردند تا بتوان با مراجعه به این سوال و جوابها در جریان کلی مباحث انجام گرفته در دورهای قبلی قرار گرفت.
یکی دیگر از مزایا این قسمت ، جلوگیری از اتلاف وقت اساتید دوره های برای جوابگویی به سوالات تکراری میباشد ، چرا که استاد با ارجاع دادن دانشجویان به این قسمت ، می تواند از جوابگویی چندین باره به سوالاتی که در دوره های قبلی جواب داده شده است ، بپرهیزد.
7- بانک سوالات امتحانی: در این قسمت کلیه سوالات امتحانی دوره های برگزار شده بهمراه پاسخهایشان ذخیره میگردد تا دانشجویان با مراجعه با آنها از سطح سوالات امتحانی مطرح شده ، مطلع شده و هم اینکه میتوانید با جواب داده به آنها و مقایسه پاسخهایشان با جواب های درست ، اطلاعات خود را محک زده و سطح معلومات خود در آن زیمنه را بسنجند.

این سوالات در انواع "چند جوابی ، تشریحی ، بدون جواب" طراحی شده و بهمراه جوابشان در این قسمت ذخیره میشوند . و به مرور زمان به گنجینه اربی بدیل تبدیل می شود .

8- کتابخانه الکترونیکی: در این قسمت سعی می شودکه کلیه Reference های لازم برای دوره های مرکز ، گرد آوری شده و در اختیار دانشجویان قرار گیرد . فایلهای موجود در این کتابخانه اکثرا به فرمت PDF بوده و به زبان اصلی میباشند
9- بانک نرم افزار های مرتبط : در این قسمت سعی میشود که جدیدترین نسخه کلیه نرم افزار های لازم برای برگزاری دوره های آموزشی و همچنین دیگر نرم افزارهای مرتبط را جمع آوری شده و در اختیار دانشجویان و دیگر علاقه مندان قرار گیرد . با توجه به اینکه نرم افزارهای مرکز آموزش مانند نمایشگر جزوه و نرم افزار مسنجر برای ارتباط آنلاین در کلاسها ، همیشه در حال تغییر و بهینه شدن میباشند ، بنابراین شما میتوانید جدیدترین نسخه های این برنامه ها در این قسمت پیدا نموده و دانلود نمایید.
همچنین کلیه برنامه های و مثالهای آماده شده توسط دانشجویان کلاسها در این قسمت معرفی شده وقابل دانلود شدن هستند . به بیان دیگر دانشجویان میتوانند نرم افزارهای مفید خود را نیز در این قسمت قرار داده و بدین وسیله تخصص و تجربه خود را به اشتراک بگذارند.
10-پیشنهادات آموزشی دانشجویان : در این قسمت دانشجویان میتوانند انواع پیشنهادات آموزشی خود را مطرح نموده انجام آنها را در بین دانشجویان به رای بگذارند . این پیشنهادات میتوانند پیشنهاداتی مانند تاسیس یک دانشکده جدید یا برگزاری یک دوره آموزشی جدید و استفاده از اساتید دیگر موسسه ها و یا میتوانند اضافه نمودن امکانات آموزشی جدید به مرکز باشند .
این پیشنهادات در صورتی که از طرف دیگر دانشجویان پذیرفته شده و تعداد کسانی که به آنها رای مثبت داده اند ، به حد نصاب رسیده باشند ، از طرف مدیریت مرکز پذیرفته شده و به اجرا گذاشته خواهند شد.
11-مقایسه اساتید : در این کالج برای دانشجویان امکان دارد برای یک مبحث از تدریس دو یا چند استاد استفاده کند این امکان هم باعث می شود اساتید بدنبال افزایش سطح علمی خود و آراء مطالب بهتر جذابتر و به روزتر باشند (چیزی که تقریبا در سیم سنتی اصلا وجود ندارد) و هم باعث می شود دانشجو یک مطلب را با چند روش تدریس تجربه و یادگیری فعال و کامل داشته باشد .
12- تکالیف و تمرینهای کلاسی : در این قسمت کلیه تمرینهای درسی را که از طرف اساتید دوره ها بعنوان تکالیف کلاسی به دانشجویان داده میشود بهمراه نتایج انجام آنها ، ثبت میگردد. سوابق انجام کلیه این تمرینها در بانک اطلاعاتی مرکز ذخیره شده و برای استخراج اطلاعات آماری و سوابق برگزاری دوره ها و همچنین ارزیابی بازده آموزشی از آنها استفاده میشود .
13-ارزیابی اساتید و دوره ها : در این قسمت کلیه اطلاعات آماری از برگزاری دوره ها و نتایج نظر سنجی ها در مورد کیفیت مطالب و تسلط اساتید به موضوع دوره ها و میزان رضایتمندی دانشجویان و غیره تجزیه و تحلیل شده و توسط نمودارهای مختلف نمایش داده میشود .
14-نتایج امتحانات و گواهینامه ها: در این قسمت کلیه اطلاعات مربوط به نتایج برگزاری امتحانات پایان دوره کلاسها و نمرات کسب شده از طرف دانشجویان و همچنین نتایح انجام تکالیف کلاسی ، نمایش داده میشود. در صورتی که دانشجویان در امتحانات حضوری (بجای شرکت در امتحانات از راه دور) مرکز نیز شرکت کرده باشند گواهینامه های آنها نیز در این بخش قابل نمایش میباشد.
در زیر شرایطی را که دانشجویان برای استفاده از دوره های آمورشی این مرکز باید دارا باشند بطور خلاصه بیان شده است :
1-دسترسی به یک کامپیوتر شخصی و نصب نرم افزارهای لازم بر روی آن
2- دسترسی به اینترنت و آشنایی مختصر با نحوه کار با اینترنت
3-داشتن حس کار گروهی و حوصله لازم جهت فعالیت در گروههای درسی

زیرساخت‌های ضروری برای آموزش الکترونیکی

آموزش الکترونیکی مستلزم زیرساخت‌های فراوانی است که عبارت‌اند از :

1. توسعه‌ مهارت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در تمام سطوح جامعه برای عموم مردم؛
2. ترغیب و ترویج پژوهش‌های آموزشی در زمینه‌ فناوری اطلاعات؛
3. گسترش کمی و کیفی در تولید نرم‌افزارهای آموزشی؛
4. تجهیز مدارس و دانشگاه‌ها به رایانه و دسترسی به شبکه‌ جهانی؛
5. توسعه‌ مراکز آموزش مهارت‌های اطلاعات و ارتباطات؛
6. تقویت زیرساخت‌های شبکه اینترنت در کشور؛
7. گسترش سطح دسترسی عموم به رایانه و شبکه‌ جهانی؛
8. توسعه‌ فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات در امور روزمره.

معایب

علاوه بر ویژگى هاى آموزش الکترونیکى، منتقدان ضعف هایى نیز براى آن مطرح کرده اند که البته بخشى از موارد مطرح شده به مرور تا حدى بر طرف شده است دورى از ارتباطات جمعى در آموزش یکى از معایب مطرح شده براى آموزش الکترونیکى است که این موضوع با گسترش کاربرد ویدئو کنفرانس ها و آموزش های جمعى و روش هاى آموزشى گروهى مبتنى بر وب تا حد زیادى برطرف شده است یکى دیگر از معایبى که براى آموزش هاى از راه دور از جمله آموزشهاى الکترونیکى بر شمرده مى شود، عدم ارتباط چهره به چهره است که البته با پیشرفت تکنولوژى ،این عیب تا حدى زیادى برطرف شده و عدم ارتباط چهره به چهره یکى از ویژگى هاى آموزش الکترونیکى امروزى است وابستگى بیش از حد به تکنولوژى یکى دیگر از معایبى است که منتقدان براى آموزش الکترونیکى مطرح کرده اند باید توجه داشت که هر روش آموزشى متکى بر عناصر خاص خود است وبا توجه به نوع و سطح تکنولوژى هاى امروزى این وابستگى در ذات آموزش الکترونیکى وجود دارد و روز به روز نیز تشدید مى شود این وابستگى همانند وابستگى آموزش هاى سنتى به انسان است با این همه ، نباید از نظر دور داشت که آموزش الکترونیکى قابلیت ها و کاربردهاى خاصى دارد که باید در جایگاه خود مورد توجه قرار گیرد .

ابزارهای آموزش الکترونیکی

ابزارهای آموزش الکترونیکی عبارت‌اند از:
- پست الکترونیک : با امکان پیوست نمودن فایل ، فرمت HTML ، پوشه های چند گانه ، شاخص گذاری پیامها ،مرتب سازی پیامها ،مسیر یابی خودکار پیغامها ، آرشیو خودکار ، پشتیبان و بازیابی ، دفتر آدرس و صفحه کاربری زود آشنا
- وب گشت یا وب تور: تشریح کاربردهای مبتنی بر وب ، تحلیل محصولات یک موسسه ، معرفی تسهیلات برای یافتن شغل ، معرفی رابط کاربری و جنبه های یک سایت
- تخته سفید یا تخته هوشمند:با قابلیتهای ابزار ترسیم ، ویرایش ، صفحات چند گانه ، ذخیره سازی عناصر ، سرعت و بهره وری و وارد کردن تصویر
- اشتراک عملیات: با امکان به اشتراک گذاری برنامه ها ، پنجره ها برای تعامل با دیگر یادگیران و استفاده یادگیران
- ارائه: ارائه با تخته سفید یا POWER POINT با قابلیت ابزار یک طرفه یا دوطرفه ، امکان ارائه مکرر مطالب، آموزش مطالب پیچیده
- کنفرانس صوتی: تشریح مطالب، سخنرانی، بیانیه های اطلاع رسانی، اظهار عقیده، آواز، خواندن کتاب، قضاوت کردن
موارد کاربرد دو طرفه : جلسه پرسش پاسخ و جلسات مذاکره و غیره



- ویدیو کنفرانس: این روش قابلیت‌هایی مثل استفاده از وسایل کمک آموزشی نظیر رایانه، دوربین، پروژکتور، میکروفون، و برقراری ارتباط زنده بین فراگیر و متخصصین و معلمان را فراهم می‌سازد.
- سیستم ماهواره‌ای: این سیستم از یک هاب (فرستنده) و یک ایستگاه زمینی (گیرنده) تشکیل شده است. در این روش برای آموزش از راه دور، از یک پروژکتور، یک صفحه‌ نمایش و رایانه‌ای که از طریق ماهواره به یک شبکه متصل شده، استفاده می‌شود.
در آموزش مبتنی بر وب یا آموزش مجازی، فراگیران می‌توانند از طریق اینترنت در مرکز ثبت‌نام کنند، از دروس ارائه‌شده انتخاب واحد نمایند، جزوه‌ درسی موردنظر را مطالعه کنند، از جلسات درس استاد استفاده نمایند و در پایان دوره نیز امتحان دهند. در این سیستم آموزشی فراگیران می‌توانند هر روز و هر لحظه که مایل باشند با استاد و همکلاسی‌های خود ارتباط برقرار کنند و با تشکیل گروه‌های مباحثه، به تبادل نظر درباره‌ مفاد درسی و تمرینات خود با استفاده از اینترنت بپردازند. محتویات دروس ممکن است از طریق اینترنت، یا با استفاده از ویدیو و تصاویر دوطرفه (تعاملی) انتقال یابند. ممکن است تلویزیون‌های کابلی یا ماهواره‌ای، رسانه‌های انتقال‌دهنده‌ این مواد درسی باشند؛ یا منابع درسی بر روی لوح فشرده یا نوار ویدیویی یا دی‌وی‌دی یا ترکیبی از این روش‌ها، در اختیار فراگیر قرارگیرند.
در این سیستم آموزشی قسمت اعظم آموزش، مبتنی بر دروسی است که هر زمان که فراگیر اراده کند می‌تواند به سایت مرکز متصل شود و آن دروس را دریافت کند. فراگیر می‌تواند چندین بار، مطالب ارائه‌شده را مشاهده کند. در این سیستم ممکن است افراد ثبت‌نام‌شده برای یک درس، هزاران نفر باشند. آموزش در این سیستم کاملاً فعال است. آموزش الکترونیکی ثابت کرده که 20 تا 25 درصد میزان یادگیری را نسبت به روش‌های سنتی آموزش، افزایش می‌دهد
(3-pp8)

زمینه سازی فرهنگی زنان برای رو آوردن به اینترنت

یکpc (کامپیوتر شخصى) یک خط تلفن، یک کارت اینترنت، دستى که روى «ماوس» قرار مى گیرد و انگشتانى که روى دکمه هاى کى بورد فرود مى آیند، چند کلمه اى که تایپ مى شود همراه با چشمهاى جست وجوگرى که به مانیتور دوخته شده؛ این تمام ابزار و مهارتهاى لازم براى ورود به دنیاى جدید است. دنیایى که مفهوم دیگرى براى آزادیهاى فردى پدید آورده است. نحوه تفکر انسان را تغییر داده و جهان را در عین وسعت چنان محدود کرده که با انسان با ورود به دنیاى اینترنت آن را در کف خود مى بیند و حس عجیبى از آزادى نصیبش مى شود. آزادى این که با چندساعت گشت و گذار دراینترنت به هر کجا که مى خواهد برود. هر تجربه اى را لمس کند. بخواند، ببیند و با آدمها ارتباط برقرار کند.
کار بران ایرانى اینترنت محدودند، اما این تعداد رو به افزایش است. آمار سال84 از وجود هفت میلیون کار بر فعال اینترنت در کشور خبر مى دهد. طبق برآوردهاى صورت گرفته شمار کاربران اینترنت طى دو تا سه سال آینده به بیش از 15میلیون خواهد رسید.
از تفکیک جنسیتى کاربران اینترنت در کشور آمار دقیقى در دست نیست اما براساس آمارهاى موجود در اینترنت، تعداد زنان کاربر اینترنت در همه جاى دنیا و از جمله ایران در مقایسه با کاربران مرد کمتر است.

بیش از آنکه میزان استفاده از اینترنت را به نحوه تفکر زنانه و مردانه نسبت دهیم، باید سهم عوامل اجتماعى و اقتصاى را در نظر بگیریم. عواملى نظیر پایین بودن سطح سواد و آموزش زنان در مقایسه با مردان، وضعیت اقتصادى و درآمد خانواده ها که تمایل بیشترى براى هزینه کردن در مورد فرزند پسرشان دارند وهنجارهاى فرهنگى و اجتماعى نواحى مختلف کشور که گاه به عنوان عامل بازدارنده براى خروج زنان از نقش هاى سنتى عمل مى کنند. بویژه که کامپیوتر و اینترنت مظاهرى از ورود به دنیاى مدرن به شمار مى روند. از آنجایى که جامعه ما هنوز افراد را به نقشهاى سنتى که بر مبناى تقسیم بندى جنسیتى است، سوق مى دهد، مسؤولیت ها و نقش هاى زنانه مانع از دسترسى و استفاده زنان از کامپیوتر و اینترنت است.
در حالى که هنوز نسبت کاربران مرد نسبت به زنان چندبرابر است، اطلاعات غیررسمى والبته گفت وگوهاى شفاهى حاکى از افزایش علاقه مندى زنان در استفاده و دسترسى به اینترنت است. در واقع هر چه زنان بیشتر با ساز و کارها و امکانات اینترنت آشنا مى شوند؛ تمایلشان به بهره گیرى از آن بیشتر مى شود. در سالهاى اخیر افزایش وبلاگ نویسى در میان زنان نشانگر میل روزافزون زنان در استفاده از اینترنت به عنوان زبانى گویا براى بیان دردها؛ نقطه نظرها و حرفهایشان است و نکته قابل توجه این است که این گرایش در زنان فقط خاص کشور ما نیست. طبق آمار به دست آمده از سوى یک سایت سرویس دهنده وبلاگ چینى، 60درصد از وبلاگ نویسان چینى را زنان تشکیل مى دهند. در عین حال ذکر شده که پسرها به شدت مشغول بازیهاى شبکه اى کامپیوترى هستند.

نکته دیگرى که در بالا بودن تعداد کاربران مرد در مقایسه با کاربران زن مؤثر است درصد پایین اشتغال زنان است: «در کشور ما درصد قابل توجهى از اداره ها، سازمانها ونهادهاى مختلف به اینترنت مجهز شده اند و با توجه به پایین بودن درصد اشتغال زنان حدود سه درصد از جمع شاغلان، بدیهى است که مردان به عنوان نیروى شاغل در اکثریت، فرصت و امکان بیشترى براى کار با اینترنت دارند و زنان به همین دلیل که درصد اشتغالشان پایین است، از امکانات کمترى براى دسترسى به کامپیوتر و اینترنت برخوردارند.»
این موضوع تا حد زیادى به جامعه پذیرى دختران و پسران مربوط مى شود که طبق آن زنان و دختران به نقش هاى جنسیتى خود سوق داده مى شوند.
البته اهداف ورود به فضاهاى مجازى اینترنت ، ایجاد ارتباطات، تحصیل، تفریح و سرگرمى، تسهیل امور، تجارت و کسب اطلاعات است و نمى توان به طور دقیق به تفکیک و درجه بندى علایق کاربران مرد و زن پرداخت. تنوع بهره گیرى از اینترنت چه از لحاظ سنى و چه از نظر جنسیتى دامنه وسیعى را در بر مى گیرد و این خود نشانگر نوعى پلورالیسم در دامنه فکرى انسانها است. ممکن است سرگرمى اولین محرک براى برخى از کاربران اینترنت باشد، اما در هر صورت این کاربران به مرور درمى یابند که به راحتى مى توان از این دستاورد بشرى استفاده هاى علمى و فرهنگى بسیارى ببرند.

تجربیات کشور های دیگر
با گسترش اینترنت در دنیا، شاهد پیدایش پدیده آموزش الکترونیک درکشورهای مختلف هستیم . دانشگاه های مجازی از بسیاری از جهات، صورت تکامل یافته آموزش مکاتبه ای هستند که سال ها پیش آغاز گشت و برای دانشجویان این امکان را فراهم ساخت تا از طریق مکاتبه بتوانند از منازلشان به تحصیل بپردازند. دهها هزار دانشجو به شوق افزایش درآمد و بالابردن سطح تحصیل بدون اینکه مجبور شوند شغل خود را در کشور محل سکونتشان از دست دهند با استفاده از این روش، فارغ التحصیل شده اند.

سوریه
فردوس قدمتی از گروه روابط عمومی دانشگاه مجازی سوریه که در سال 2002 تاسیس شد می گوید: ”دانشگاه مجازی سوریه به دنبال جایگزینی موسسات آموزشی قدیمی نیست. بلکه این دو سیستم، مکمل یکدیگر هستند. چرا که نیاز موسسات قدیمی به فن آوری های جدید آنها را وادار می کند به دنبال راه های جدید برای کوتاه کردن فواصل باشند.“ این دانشگاه در حال حاضر بیش از 520 دانشجو دارد که 88 درصد از آنها مشغول تحصیل در مقطع لیسانس هستند و مدرک آنها از جانب وزارت آموزش عالی سوریه معتبر شناخته می شود.
اناس المعراوی، جوان 22 ساله سوری که در دمشق سکونت دارد، یکی از افرادی است که تحصیل از طریق اینترنت را برگزیده است. وی هم اکنون در سال دوم، مشغول فراگیری تجارت الکترونیک و توسعه در دانشگاه مجازی سوریه )www.svuonline.org ( است. او می گوید: ”دانشگاه مجازی انعطاف زیاد و برتری های فراوانی را نسبت به دانشگاه های معمولی دارا است. به عنوان مثال می توان به صورت اتوماتیک درسی را که اساتید می دهند ضبط کرد و در شرایط لازم بار دیگر به آنها گوش داد.“
او در ادامه می گوید: ”این فن آوری جدید آموزشی، بیش از اساتید به دانشجوها و قابلیت آنها در زمینه تحقیق با استفاده از تلاش شخصیشان متکی است.“
بیروت
دانشگاه مجازی بیروت در سال 1996 تاسیس شد و در حال حاضر دارای بیش از 1200 دانشجو از 30 کشور مختلف است، هیچ یک از دانشجوهای این دانشگاه لبنانی نیستند، زیرا قانون آموزش عالی لبنان مانع از دریافت مدرک از طریق آموزش مکاتبه ای است.
یکی دیگر از امتیازات دانشگاه مجازی این است که امکان شرکت افرادی را فراهم می سازد که خارج از این شکل، شرکت در کلا س ها برایشان میسر نیست. طبق گفته دکتر آنتوان هریک، رییس دانشگاه المتن که دانشگاه مجازی بیروت (www.buonline.edu.lb(زیر مجموعه آن به شمار می رود، این امتیاز به ویژه شامل حال زنان می شود که ترک منزل به دلیل وظایف خانوادگی برایشان با مشکلات زیاد همراه است.

هریک می گوید: ”هشتاد درصد دانشجویان را زنان تشکیل می دهند و بیشتر آنها اهل منطقه خلیج هستند. دیگران، شاغل هستند و شرایط شان اجازه نمی دهد تا در کلاس های دانشکده حضور یابند یا برای تحصیل به کشورهای دیگر سفر کنند. سایر دانشجویان را افراد حرفه ای تشکیل می دهند که دانشگاه های کشورشان دیپلم فنی آنها را به رسمیت نمی شناسد؛ زیرا ما مدرک آنها را طبق برنامه می پذیریم.“
دوبی
دانشگاه های مجازی بر خلاف مشکلات موجود از رونق خوبی برخوردارند. دانشگاه مجازی کامپریهنسیو کوالیتی دبی (www.etqm.net( که دانشگاهی دولتی است، در زمینه آموزش علوم کیفیت محض و مدیریت اجرایی در بخش های عمومی، خصوصی و سرمایه گذاری، تخصص دارد. در این دانشگاه علاوه بر 12 مشاور، بیش از 100 استاد از سراسر جهان به طور مجازی مشغول کار هستند.
عربستان سعودی
دانشگاه سلطان عبدالعزیز در عربستان سعودی نیز یک مرکز آموزش مجازی (www.e-kaau.edu.sa) تاسیس کرده است تا دانشجویان راه دور بتوانند هرگاه که مایل باشند از طریق اینترنت با صدا و تصویر به کلاس ها دسترسی داشته باشند. دانشجویان عادی نیز می توانند از این ویژگی سود ببرند و درسی را که سر کلاس متوجه نشده اند، بار دیگر فراگیرند.
یمن و مصر
وزارت آموزش عالی یمن نیز در تکاپوی تاسیس یک دانشگاه مجازی است و به تازگی در مصر اعلام شد که برنامه ای برای راه اندازی یک مدرسه عالی آموزش مجازی عرب زبان در دست اجرا است که فعالیت خود را در سال آینده آغاز خواهد کرد. عملکرد این موسسه که 14 دانشگاه عرب در آن فعالیت دارند، مانند چتری برای تحت پوشش قرار دادن تمام دانشگاه های عرب زبانی است که به آموزش از راه دور می پردازند تا مرکزی عربی با تخصص در این زمینه به وجود آید.
سایر
آموزش مکاتبه ای نیز هم اکنون اینترنت را برای رسیدن به اهدافی که پیش تر از طریق پست معمولی یا ملاقات های سالیانه امکان پذیر بود به خدمت گرفته است. دانشگاه های مکاتبه ای دنیای عرب هم از امکانات فن آوری جدید برای آموزش بحره می گیرند. از جمله این دانشگاه ها می توان از دانشگاه مکاتبه ای القدس (www.qou.edu) در اورشلیم و دانشگاه مکاتبه ای عرب (www.arabou.org) در کویت نام برد. هر دو دانشگاه دارای شعبی در سایر کشورهای عربی هستند.
(4-pp18)
چالشها و راهکارهای اجرایی برای ایران
دستیابی به جامعه‌ای برخوردار از دانش پیشرفته و همچنین تولید فناوری متکی بر سهم منابع انسانی و سرمایه اجتماعی در تولید ملی که در سند چشم انداز بیست ساله نظام جمهوری اسلامی مورد تاکید قرار گرفته است از طریق اجرای دقیق مواد مختلف برنامه پنج ساله توسعه بویژه قانون برنامه چهارم به تقویت مهارتهای زنان و افزایش فرصتهای اشتغالزا برای آنان در کنار تاکید برتوسعه ارتباطات و فن آوری اطلاعات (بویژه ماده57) فرصتی را جهت تبیین نقش زنان درعرصه ارتباطات و فن آوری اطلاعات وتاثیر متقابل این فناوری برجامعه زنان فراهم نموده است.
رشد روز افزون شبکه‌های جهانی اطلاعات و امکان دسترسی آسان وسریع اقشار مختلف جامعه بویژه زنان و جوانان در محیط های خانواده و اجتماع به این شبکه‌ها، سطح دانایی افراد، راههای موثر برتفکر واندیشه انسانها و همچنین شیوه‌های انجام امور فرهنگی را متحول نموده است. دراین راستا، فرصت یابی و برنامه ریزی در عرصه زن و اینترنت به یک اندازه حائز اهمیت خواهد بود . شناخت دقیق فرصتها وبرنامه‌ریزی جهت استفاده بهینه از آنها در راستای ارتقاء سطح دانش، افزایش شیوه‌های ارتباطی، شناخت فرصتهای اشتغال و... و همچنین آموزشهای مبتنی بر اینترنت ، بویژه زنان و خانواده‌ها ، با هدف تدوین برنامه ‌های مناسب، از مهمترین راهکارها می‌باشد.
آدمی از عصر صنعتی به عصر اطلاعات راه یافته است و همواره با امواج مختلفی از اطلاعات گوناگون در زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ازطریق رسانه های جمعی ازجمله اینترنت روبرو می شود. در اینجا باید پرسید آیا زنان ما به عنوان نیمی از جمعیت کشور از این پدیده بزرگ هزاره سوم استفاده کرده و آن را درجهت بهبود زندگی خود به کار می برند؟ فقدان نظرات و دیدگاههای زنان در جامعه اطلاعاتی حکایت از این دارد، که آنها به خوبی از فناوریهای اطلاعاتی درجهت بهبود شرایط زندگی خود استفاده نمی کنند. زنان در عرصه فناوری اطلاعات جامعه ای که حول محور اطلاعات به وجود آمده است باعث برقراری آزادی انتخاب در هر چیزی شده است.
عدم دسترسی زنان به منابع چهارگانه ثروت، منزلت، اطلاعات و قدرت درهمه عرصه های تاریخ آشکار است. این درحالی است که برخی از طرح ریزان معتقدند که فناوری اطلاعات از لحاظ جنسیتی بی طرف است و درنتیجه زنان و مردان باید به طور عادلانه از آن منتفع شوند. با وجود این، نتایج یک تحقیق (برمبنای شش مطالعه موردی از پروژه های ترویج فناوری اطلاعات و ارتباطات در آسیا و آفریقا و آمریکای شمالی) این فرضیه را تایید می کند که زنان به نحو برابر از این پروژه منتفع نیستند. «مایکل پاستور» نیز در مقاله ای تحت عنوان «شکاف دیجیتالی در سطح دنیا هنوز وجود دارد» بیان می کند که زنان همچنان خود را شاغلان به شغلهای سطوح پایین‌تری در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌یابند درحالی که مردان با قبول مشاغل پرمسئولیت تر دستمزدهای بالاتری دریافت می کنند. «جودی واجک من» جامعه شناس استرالیایی نیز درکتاب تکنوفمینیسم خود بیان می کند که در زمینه علوم رایانه مردان نقش بسیار برجسته تری نسبت به زنان دارند.
کسب آمار موفق استفاده زنان از اینترنت در کشورهای درحال توسعه بسیار دشوار است، هرچند واضح است که تعداد این زنان بسیار کم و توزیعشان محدود است. اکثر کاربران زن اینترنت تقریبا درهمه کشورهای درحال توسعه نماینده کل زنان کشورشان نیستند بلکه جزو نخبگان و اقلیتها هستند. برحسب آمار منطقه ای، زنان تنها 6 درصد کاربران اینترنت را در خاورمیانه تشکیل می دهند.
ریشه این مشکل در این کشورها علاوه بر مبحث فرهنگی، به این موضوع برمی‌گردد که عده زیادی مسائل جنسیت و فناوری اطلاعات را نادیده می گیرند، تنها با این توجیه که توسعه باید در ابتدا به مسائل ضروری توجه کند. موانع دسترسی زنان به فناوری اطلاعات مانع فرهنگی که تحت تاثیر فرهنگ جهانشمول مردسالاری صورت می گیرد، عدم آشنایی با زبان انگلیسی، موقعیت جغرافیایی، عدم وجود امکانات مناسب با هزینه های سخت افزار و نرم افزار و نگهداری، عدم آشنایی به مهارتهای انتشار و جستجوی اطلاعات و مهارتهای ویژه رایانه و همچنین آگاهی محدود زنان در زمینه انواع فرصتهای فراهم شده به وسیله فناوری اطلاعات و ارتباطات ازجمله چالش های قابل لمس در این زمینه است.
باتوجه به نوظهور بودن فناوری اطلاعات وآغاز حضور آن درتار وپود حیات اجتماعی و تأثیر بلامنازع درنظامهای‌آموزشــی، شواهد تجربی وتاریخی بسیار اندکی درمورد نحوة تأثیر این فناوری بردسترسی به آموزش‌ وجود دارد. خاصّه آنکه وجوه دسترسی به آموزش‌ درایران با جنبه‌های این‌موضوع درسایرکشورها بشدت متفاوت است. درکشورهای توسعه‌یافتة اطلاعاتی هدف ازکاربرد فناوری اطلاعات درنظامهای‌آموزشی، متنوع کردن شیوه‌های آموزشی وایجاد بستری مناسب برای تعمیق آموزشهاست وبه همین دلیل از امکانات مختلف فناوری اطلاعات به عنوان مکمل‌آموزشهای رایج استفاده می‌کنند درکشورهای درحال توسعة نیز از فناوری به عنوان ابزاری برای تعمیم آموزشهای همگانی ونزدیک‌‌کردن فاصله‌های فیزیکی (و بویژه روستاها ومناطق دوردست) استفاده می‌شود. درایران موضوع فناوری اطلاعات از هر دودیدگاه قابل تأمل است: ازاین رو دراین بخش به بررسی چالشهای فراروی توسعة آموزش‌ (از هر دو بعد) مبتنی بربکارگیری افزارهای منبعث ازفناوری اطلاعات خواهیم پرداخت.

1- فقدان سیاست ملّی برای استفاده از فناوری اطلاعات درآموزش‌:
یکی ازمشکلات اصلی درزمینة برنامه‌ریزی برای‌کاربرد فناوری اطلاعات درتوسعة آموزش، فقدان سیاست ملّی برای استفاده از این فناوری درنظام دانشگاهی‌کشور است که این موضوع خود متأثر از فقدان راهبردی ملّی درزمینة توسعة اطلاعاتی است، لذا برنامة مشخص ومدو‌ّنی برای بهره‌گیری ازامکانات فناوری اطلاعات وجود ندارد.

2- وجود نهادهای موازی در تصمیم گیری، برنامه ریزی و مدیریت IT در کشور
در کشور ما در حال حاضر نهادهای مختلفی نظیر وزارت علوم، وزارت آموزش وپرورش، شورای عالی فناوری اطلاعات، معاونت فناوری اطلاعات وزارت ICT، شورای عالی اطلاع رسانی، شورای عالی انفورماتیک، نظام صنفی رایانه ای و... در زمینه برنامه ریزی ومدیریت IT فعالیت می نمایند هیچیک ازاین مراجع هیچ ارتباط منسجم ومنظمی با یکدیگر ندارند بدیهی است این ضعف سبب کاهش توانمنـــــدی ملّی خواهد شد ونخواهد توانست بستر مناسبی را برای پیاده‌سازی نظام بهره‌برداری ازفناوری اطلاعات تعبیه کند.
اما چیزی که مسلم است، با توجه به اینکه گسترش کاربرد فناوری اطلاعات نیازمند دید کلان، برنامه ریزی واحد، قانون گذاری و بستر سازی مناسب از یک طرف و نیازسنجی، امکان سنجی و نظارت دقیق هر یک از سازمانها و شرکتهای دولتی و خصوصی به عنوان کارفرما از طرف دیگر می باشد، وجود یک نهاد متمرکز که تمام امکانات مادی و معنوی جهت بستر سازی، قانون گذاری و برنامه ریزی را دارا باشد، از اهمیت بالایی برخوردار است. با وجود این نهاد، فعالیت سایر نهادها در این زمینه در صورت موازی کاری و مشابهت جز هدر دادن منابع مادی و انسانی کشور ثمری در پی نخواهد داشت. البته این بدین معنا نمی باشد که افراد متخصص و دلسوز در سایر نهادهای دیگر کنار گذاشته شوند، بلکه هدف این است که با تمرکز این نیروها در یک نهاد مشترک امکان مدیریت و برنامه ریزی بهتری جهت توسعه فناوری اطلاعات در کشور بوجود آید.

3- فقدان تعریف استاندارد درمورد فناوری اطلاعات، آموزش الکترونیکی ویادگیری الکترونیکی:
یکی از مشکلات دیگر موجود دراین عرصه نبود تعریفی مورد توافق از مفاهیم اصلی مورد کاربرد درعرصة آموزشی مانند: فناوری اطلاعات،‌ آموزش الکترونیکی، یادگیری الکترونیکی، کلاس مجازی، کتابخانه دیجیتال و... است. به‌همین دلیل است که متأسفانه هرماه خبری از افتتاح «اولین کلاس مجازی»، «اولین دانشگاه اینترنتی»، «اولین کتابخانة دیجیتال» منتشر می‌شود اما هیچگاه تفاوت این «اولین»ها مشخص نمی‌شود. هنوز هیچ مرجع رسمی وعلمی تعریفی مشخص وقابل استناد ازمفاهیم کاربردی منتسب به عصر اطلاعات ارائه نداده است وهمین موضوع سبب پدیدآمدن تشتت فراوان دربکارگیری‌آنها شده است، تا آنجا که بسیاری فناوری اطلاعات را مترادف با «قراردادن کامپیوتر بر روی میزهای ادارات ومؤسسات» می‌دانند وبه همین دلیل از عباراتی مانند: «درسال گذشته شش هزار مدرسه به فناوری اطلاعات مجهز شده‌اند» درگزارشهای رسمی استفاده می‌کنند! علاوه براین دربسیاری از موارد مفهوم «آموزش الکترونیکی » با «یادگیری الکترونیکی2» کاملاً با هم مخدوش شده‌اند وبه همین دلیل  بسیار محدود ازآموزش الکترونیکی است.

4- برخوردار نبودن فناوری اطلاعات از جایگاه مناسب در بین دولت و مردم
با توجه به ارزش کاربرد فناوری اطلاعات در کاهش هزینه ها، افزایش بهره وری، کاهش ترافیک، صرفه جویی در زمان، کاهش آلودگی هوا، کمک به رشد عدالت اجتماعی با توجه به ارزش بالای عدالت در جامعه اسلامی ایران و دهها مزایای دیگر، امروزه در کشور در حوزه های مختلف فناوری اطلاعات نظیر دولت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، تجارت الکترونیکی و ... شاهد ارائه بعضی از خدمات سنتی، در قالب خدمات نوین هستیم. این که ارائه خدمات نوین تا چه حد فراگیر شده، یا کیفیت این گونه خدمات تا چه حد است و یا مردم چقدر از امکانات موجود بهره می گیرند، از زوایای مختلف کمی و کیفی قابل بررسی می باشد تا بتوان با شناسایی مشکلات و تلاش جهت حل آنها، کاربرد فناوری اطلاعات در کشور را فراگیر نمود.

5-فرهنگ نازل اطلاعاتی درمیان مسؤولان وکاربران:
یکی ازمشکلات اصلی «توسعه‌ نایافتگی اطلاعاتی» درکشور «توسعه نایافتگی فرهنگی» است. موضوع شناخت مقتضیات واستلزامات عصر اطلاعات وتوانایی بکارگیری افزارهای اطلاعاتی- که همگی ذیل عنوان «سواد اطلاعاتی» جای می‌گیرند- از مهمترین پیش‌شرطهای حضور هوشمندانه وفعال دراین عرصه است. این بحث همراه با تأمین زیرساخت مناسب مخابراتی، دو رکن اصلی توسعة اطلاعاتی را تشکیل می‌دهند وپرواضح است درصورت تحقق آن بسیاری ازمسائل مربوط به نظام انسانی قابل  دیدگاهی «سخت‌افزارگرا»، ونه حتی «فناوری‌گرا»، ملاک عمل مسؤولان وسیاستگذاران بوده است غافل ازاینکه «مظاهر تجد‌ّد، تجد‌ّد نمی‌آورد»؛ خاصّه آنکه فناوری اطلاعات اساساً دیدگاهی دانش‌مدار ومبتنی برتوسعة درونگراواندیشه‌محور است وبه همین‌ دلیل بسیار ضروری است که بستری مناسب برای ارتقای فرهنگ ودانش کاربران (به معنای اعم آن) تعبیه شود.

6- عدم توجه و یا آشنایی کافی مسئولان و مدیران دولتی به مقوله فناوری اطلاعات :
با توجه به روند توسعه جهانی و تشکیل جوامع اطلاعاتی امروزه دسته بندی کشورها بر مبنای شاخص دیجیتالی که معیاری جهت ارزیابی توانمندیهای کشورها در امر استفاده ار فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد، صورت می گیرد.باتوجه به این مطلب سرمایه گذاری بر روی فناوریهای نو از قبیل فناوری اطلاعات از چند دهه گذشته جزء اولویتهای توسعه کشورها به شمار آمده و امروزه در حوزه های مختلف نظیر تجارت الکترونیکی شاهد گردش مالی عظیمی در این حوزه هستیم، که کشور ما با توجه به نو بودن فناوری اطلاعات، در صورت توجه بیشتر دولتمردان و حمایت مادی و معنوی آنان از گسترش کاربردهای فناوری اطلاعات، توانایی رسیدن به سطوح بالاتر در این عرصه را دارا می باشد، که این مهم عزم ملی و همکاری تمام ارگانها و سازمانها را می طلبد.

7- ضعف نظام پشتیبان ازنظامهای شبکه‌ای:
بی‌گمان یکی ازاصلی‌ترین نقاط ضعف ملّی درکاربرد فناوری اطلاعات (وبه تبع آن کاربرد درنظامهای آموزشی)، ضعف نظام پشتیبانی فناوری اطلاعات است. این موضوع ازجنبه‌های مختلفی قابل تأمل است به عنوان مثال: ضعف قانون رعایت مالکیت فکری باعث فقدان سیستم عامل فارسی، فقدان پشتیبانی نرم‌افزاری ازخط فارسی درمحیط شبکه، اشکالات متعدد نر‌م‌افزارهای خارجی مورد کاربرد درکشور، فقدان سرمایه‌گذاری برای تولید نرم‌افزارهای پشتیبان نظام آموزشی درکشور، خروج سرمایه‌های فکرافزاری درعرصة فناوری اطلاعات شده است. این موضوع درحوزة آموزش خودرا بیش ازسایر کاربردها نمایان می‌سازد. اگر محیط شبکه نتواند خط رسمی کشور را پشتیبانی‌کند، اگر معلم نتواند دانش‌آموز خود را درمحیط شبکه شناسایی کند، اگر سخت‌افزارهای کاربردی نتوانند با یک استاندارد واحد درمحیط به هم متصل شوند، اگر پیمانی جامع برای حفظ امنیت داده وشبکه میان محیط آموزشی وفراگیر وجود نداشته باشد، بدیهی است که نتوان ازمزایای بالقوة فناوری اطلاعات درعرصة آموزش‌عالی بهره‌مند شد.

8- عملکرد سنت‌گرایانة نظام آموزشی:
یک ازمشکلات اصلی درنظام آموزش‌عالی عملکرد کاملاً سنتی معلمان درمحیط کلاس است، حال آنکه ارائة درس درمحیط شبکه به‌دلیل مشخص‌کردن اهداف آموزشی، روش تدریس ومتن مکتوب آن کاملاً شفاف واندازه‌پذیر است. رسیدن به این مهم مستلزم شکستن چهارچوب «گفتارمدار» معلم وتکیة بر روش «نوشتار‌مدار» است. نکتة مهم دیگر اینکه باید ارائة متن نوشتاری درچهارچوب ویژه‌ای باشدتامناسب فنّاوران آموزش‌مجازی بوده وامکان تبدیل‌آن‌به‌رسانه‌ای‌الکترونیکی وارائة آن‌درمحیط‌شبکه‌ای وجود داشته باشد.

9- کمبود اعتبارات مالی:
برخلاف تصو‌ّر بسیاری، راه‌اندازی دوره‌های آموزشی مجازی بسیارگران تمام می‌شود. زیرساخت پیچیدة مخابراتی وشبکه‌ای، طراحی نظام آموزشی مبتنی برشبکه وآموزش اولیة دانش‌آموزان ومدر‌ّسان دراستفاده از این امکانات همگی ازجمله عوامل پرهزینه‌بودن این روش آموزشی است. ضمن اینکه لازم است امکانات دیگری مانند «کتابخانة دیجیتال» ویا «آزمایشگاه مجازی» فراهم گردد و به همین سبب لازم است منابع مناسب مالی دراختیار چنین طرحی قرارگیرد و تعداد دانش‌آموزان متنابهی دراین نظام پذیرفته شود تا امکان سرشکن‌شدن هزینه‌ها پدید آید. مهمترین دلیل شکست بسیاری ازطرحهای «محیطهای آموزشی اینترنتی» درکشورهای مختلف جهان همین نکته است.




نتیجه گیری :

آموزش الکترونیکی شامل آموزش مبتنی بر رایانه، آموزش مبتنی بر اینترانت، آموزش مبتنی بر وب، پارادیم‌های جدید، و محصول فناوری اطلاعات می‌باشند که بشریت را به سمت یک انقلاب بزرگ آموزشی سوق می‌دهند. گذر از جامعه‌ صنعتی به جامعه‌ اطلاعاتی لزوماً یک حرکت تکاملی نیست، بلکه جهشی ساختاری است. بنابراین برای نخستین بار امکان جهش از موقعیت عقب‌ماندگی به موقعیت پیشرفته برای کشور‌ها فراهم شده است. در این میان میزان توسعه و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش، مهم‌ترین شاخص پیشرفت به شمار می‌رود و آموزش مجازی یا آموزش الکترونیکی، مهم‌ترین عامل جهش علمی و فرهنگی محسوب می‌شود.
در اغلب کشورهاى جهان سوم دختران و زنان از بى سوادى و یا کم سوادى نسبت به مردان رنج مى برند. به همین دلیل در استفاده و دسترسى به فناورى هاى ارتباطى نیز محدودیت هاى زیادى دارند. این نابرابرى بین زنان و مردان ریشه در عدم آموزش، فقر و دسترسى نامناسب زنان به تکنولوژى است. این درحالى است که فناورى هاى ارتباطى ظرفیت هاى بسیار مناسب و بالایى جهت پرکردن شکاف و نابرابرى بین زنان و مردان دارند و اگر چنانچه زنان بتوانند معلومات و دانش کامپیوترى خود را ارتقا دهند مى توانند جایگاه شایسته ترى را در جامعه براى خود فراهم نمایند.
تسهیلات آموزش الکترونیکی از قبیل سهولت دسترسی به منابع آموزشی ، کاهش زمان و هزینه رفت و آمد ، امکان دسترسی در هر زمان(شبانروزی) و هر مکان(هر نقطه از جهان)، امکان ثبت فعالیتها و پیگیری پیشرفت دانشجویان توسط استاد ، حق انتخاب دانشجویان در تعیین دوره های آموزشی و.... با توجه به مسائل و محدودیت های زنان، تحولات شگرفی را در آموزش زنان ایجاد می کند، سطح آگاهی آنها را ارتقاء بخشیده و سبب میگردد که زنان نقش عظیمی در پیشبرد اهداف جامعه ایفا نمایند