مصاحبه با مدیرِ
دفتر سیاستگذاری علم و تکنولوژی امریکا
وابستگی امور
مختلف امنیتی ، سیاسی، دفاعی و اقتصادی به علم و تکنولوژی از چنان ابعاد گستردهای
برخوردار است که ناگزیر، نهادهای گوناگونی باید به مطالعة آن بپردازند . از سوی
دیگر، به لحاظ جاری بودن علم و تکنولوژی در کلیة شئون زندگی یک ملت ، سیاستگذاری
علم و تکنولوژی آن ، از جملة مباحث ملی را تشکیل داده و ضرورتاً، تصمیمگیری در
مورد توسعة ابعاد گوناگون آن باید با کمک کلیة عناصردرگیر صورت گیرد. از جمله
نهادهایی که در ایالات متحده برای پرداختن بر این امر مهم سازماندهی شدهاند
عبارتند از:
1 .دفتر ارزیابی
تکنولوژی وابسته به کنگره . این دفتر منبع اطلاعات بیطرفانه، کارشناسان،
واقعگرایانه و پیشدستانهای را برای کنگره تشکیل میدهد . این دفتر صرفاً به ارائة
گزینهها اقدام مینماید.
2 .دفتر
سیاستگذاری علم و تکنولوژی وابسته به ریاست جمهوری . این دفتر مسئول تأمین اطلاعات
رسمی و توصیههای کارشناسانة علمی، مهندسی و تکنولوژیکی برای رئیس جمهور، مقامات
رسمی دولت و کنگره است . از جمله مسئولیتهای مهم دیگر آن، هماهنگ نمودن سیاست علوم
و تکنولوژی در سراسر کشور است . تفاوت اساسی این دفتر با دفتر ارزیابی تکنولوژی،
توصیه ایدهها و دفاع از آنهاست .
وزارت دفاع و
پشتیبانی نیروهای مسلح مؤسسة آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی دفتر سیاست پژوهی فناوری دفاعی
دیماه 1375
«نقل مطالب
منحصراً با ذکر نام ناشرو مأخذ مجاز می باشد.»
پیشگفتـــــار
امروزه علوم و
تکنولوژی چنان نقش سنگینی را در تصمیم گیریهای استراتژیک مسئولین سیاسی ایفا
میکنند و از چنان اهمیتی در توسعة اقتدار نظامی و شکوفایی اقتصادی کشور برخوردارند
که برای کسب آگاهی از ابعاد گستردة تأثیر آنها و همچنین پیشبینی روندهای آتی،
ناگزیر از طراحی یک "سیستم جامع ارزیابی و پیشبینی علوم و تکنولوژی " و
حساس کردن همه بخشهای جامعه ـ اعم از دفاعی ، صنعتی، خدماتی، آموزشی و غیره ـ نسبت
به تحولات علوم و تکنولوژی و قابلیت تأثیر آن بر توسعة همه جانبة کشور میباشیم .
برخی از اجزای این نظام که پیشاپیش ب وجود آمده و هم اکنون از قابلیتهای چشمگیری
نیز برخوردارند عبارتند از:
* شورای پژوهشهای علمی کشور
* وزارت فرهنگ و آموزش عالی . شامل دانشگهاهها،
پژوهشگاهها و سازمان
پژوهشهای علمی و صنعتی کشور،
* وزارت صنایع . شامل صنایع و مراکز تحقیقاتی
* مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری
* دفتر مطالعات و بررسیهای علمی و صنعتی ریاست
جمهوری
* وزارت دفاع . شامل صنایع دفاعی و مؤسسه آموزشی
و تحقیقاتی صنایع
دفاعی
* مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی
آنچه که امروز
جای خالیش کاملاً محسوس است ، وجود نرمافزاری برای هماهنگ
کردن نقشها و
وظایف اجزای موجود و تجدید ساختار آنها در قالب این نظام جامع ، و
سازماندهی
بخشهایی است که خلاءشان محسوس میباشد.
امیدواریم بزودی
شاهد بنیانگذاری این سیستم جامع، در قالب یک حرکت ملی باشیم . دفتر مطالعات
مصاحبه با جان
گیبونز، معاون علوم و تکنولوژی رئیس جمهور و مدیر دفتر سیاستگذاری علم و تکنولوژی
کاخ سفید س: چنین مشهور شده که برای خدمت بهعنوان معاون رئیس جمهور در امور علم و
تکنولوژی هیچ فردی به آمادگی شما نیست . شما دارای مدرک دکترا در رشته فیزیک هستید
و در مرکز ملی تحقیقات اک ریج به تحقیق پرداختهاید. قبل از انتصاب به عنوان مدیر
دفتر ارزیابی تکنولوژی ، سمتی که در آن حدود 14 سال بهعنوان مشاور علمی و
تکنولوژیکی کنگره خدمت کردید و تحقیقاتی را در زمینه ترسیم امکانات و گزینهها در
آرایة وسیعی از مباحث فنی هدایت ن مودید، برنامههایی فنی را نیز در داخل و خارج از
دولت رهبری کردهاید . مقام فعلی شما از چه لحاظ با سمت شما در دفتر ارزیابی
تکنولوژی تفاوت دارد؟ جان گیبونز در تاریخ دوم فوریه 1993 به مقام معاون علوم و
تکنولوژی رئیس جمهور امریکا و مدیر منصوب . وی مسؤول تأمین دسترسی به اطلاعات رسمی
و 1 گشت دفتر سیاستگذاری علم و تکنولوژی توصیههای کارشناسانه علمی، مهندسی و
تکنولوژیکی برای رئیس جمهور، مقامات رسمی دولت و کنگره و مسؤل هماهنگی سیاست علوم
و تکنولوژی در سراسر دولت فدرال است . کنگره را 2 پیش از انتصاب وی از سوی کلینتون
و از سال 1979 ،گیبونز هدایت دفتر ارزیابی تکنولوژی برعهده داشت . این دفتر در سال
1972 توسط کنگره ایجاد شد تا برای آن، منبع اطلاعات بیطرفانه، کارشناسانه،
واقعگرایانه و پیشدستانهای را فراهم نماید. در دوران تصدی وی، دفتر ارزیابی
تکنولوژی مطالعات بیشماری را در سرفصلهایی، مانند آنچه که در زیر میآید، انجام
داد: تکنولوژیهای پایه دفاعی و صنعتی، تکنولوژیهای انرژی برای کشورهای در حال
توسعه، تکنولوژی مواد "سبز"، نرمافزار کامپیوتر و حق مالکیت معنوی،
آزمون در مدرسههای امریکا، روابط بین امریکا و مکزیک در زمینة تجارت ، تکنولوژی، و
توسعه . پیش از انتصاب از سوی کنگره، گیبونز بهعنوان مدیر مرکز انرژی، محیط و
منابع در دانشگاه تِنِسی رهبری میکرد و 3
خدمت میکرد. قبل از آنهم وی تحقیقات فیزیک را در مرکز تحقیقات ملی اُک ریج بعدها
هدایت پروژههایی را دربارة صرفهجویی در مواد و انرژی و پیامدهای محیطی تولید انرژی
برعهده داشت . از سال 1973 تا 74 ،وی اولین مدیر صرفهجویی انرژی در دایرة انرژی
دولت فدرال بود. گیبونز فارغالتحصیل کالج رندولف ـ مکون است و دکترای فیزیک خود را
از دانشگاه دوک دریافت کرده است . او
مقالاتی را در مباحثی از فیزیک هستهای تجربی تا تأثیر تکنولوژی و قیمت انرژی
برآیندة تقاضای انرژی منتشر کرده است .
ج: میتوان این
تفاوت را در دو بعد مطرح کرد : علیرغم آهنگ حرکت نسبتاً سریعی که مجلس قانونگذاری
امریکا گهگاه در پیش میگیرد، شیوة کار در دفتر ارزیابی تکنولوژی در مقایسه با
اینجا، بسیار کندتر بود . در دفتر ارزیابی تکنولوژی، ما به مسائل عظیمی میپرداختیم
، ولی گاهی، قبل از اینکه یافتههای خود را منتشر کنیم ، 18 ماه فرصت داشتیم که با
آنها دست و پنجه نرم کنیم و آنها را مرور نماییم . اینجا زمان بسیار کمتر است ، پس
مجبوریم که از منابع خود هر چه بیشتر استفاده کنیم . این موارد قبلاً ذخیره
شدهاند، حال چه از طریق تجارب گذشته ، چه از طریق ایجاد شبکة ارتباطی با جامعة فنی
برای پیدا کردن سریع اطلاعات موثق . دومین و اساسیترین تفاوت این است که دفتر
ارزیابی تکنولوژی متشکل از اعضا ی دو حزب بود. سعی ما این بود که مناظرات را تمرکز
بخشیم ، بحثها را جهتدار کنیم ، و به گزینههای مشخص برسیم ، کاری که در اینجا نیز
انجام میشود. اما در اینجا باید یک گام دیگرنیز برداشته شود، و آن، توصیه کردن، و
دفاع از نظرات و آرا است .
س: این فرق
عظیمی است؛ شما باید تصمیم بگیرید که به رئیس جمهور چه توصیهای کنید.
ج: صحیح است ،
دقیقاً. شخصی میگفت : چگونه است که شما اینهمه دوست در دفتر ارزیابی تکنولوژی
دارید؟
گفتم به این
خاطر که هیچ گاه توصیه نکردهام، من فقط گزینهها را ارائه میکنم .
س: شما در طی
سالهایی که در دفتر ارزیابی تکنولوژی بودید، حتماً تصوراتی در مورد چگونگی
شغل فعلی خود
داشتهاید؛ اما اکنون که به این سمت منصوب شدهاید، احتمالاً تا حدودی غافلگیر
گشتهاید، اینطور
نیست؟
ج: اگر بخواهید
کاری با کیفیت بالا ارائه دهید و منبعی معتبر برای مشاوره در موضوعات فوقالعاده
مهم باشید، به صرف زمان نیاز دارید؛ آنچه باعث حیرت من شده ، این است که برای
اطمینان یافتن از میزان صحت گفتهها، زمان بسیار کمی وجود دارد. شگفتی دوم، دشواری
مسلّم تصمیمگیری دربارة مسائل بحثانگیز در یک جامعة دموکراتیک است . ویکتورهوگو
یکوقت گفته است : "علم همه جا حرف اول را میزند اما هیچگاه حرف آخر را نمیزند
". این مسئله دقیقاً در اینجا صدق میکند . شما ممکن است کاری را که فکر
میکنید حرف آخر در عرصة علم و تکنولوژی است انجام دهید اما پس از انجام آن در
مییابید که این تازه آغاز بحث است نه پایان آن . این نکته در این جا بسیار بیشتر
از دفتر ارزیابی تکنولوژی مصداق مییابد . پیچیدگی امر حکومت در جامعة امروز، ذهن
را دچار حیرت و سردرگمی میکند.
س: آیا میتوانید
موردی را مثال بزنید که در ابتدای آن ، از دیدگاه تکنولوژیک روشنی
برخوردار بودید،
لیکن پس از آن ملاحظات دیگری بر این دیدگاه غلبه یافتند؟
ج : جریان
ایستگاه فضایی مثال خوبی است . این موضوع بسیار پیچیده است؛ اولاً، پروژهای بود که
تحت چند مرحله دگرگونی قرار گرفته بود و گشتاور بسیار بالا و هزینههای به حساب
رفته بسیار داشت . مسئله این بود که در قالب اولویتهای دولت جدید، چگونه
میتوانستیم با آن برخورد کنیم ؟ پیامدهایی بینالمللی از تغییراتی که ما پیشنهاد
کرده بودیم که در ایستگاه ایجاد شود، بوجود آمد . هیئت مقننه ژاپن به ایفای نقش در
ایستگاه فضایی رأی داد و میدانید که نمیتوان چندان به این توافقهای بینالمللی اتکا
داشت . کل فرهنگ ناسا بخشی از آن بود . کاهش قوة دفاعی به آن ارتباط داشت، زیرا
کمپانیهایی که کاهش قوة دفاعی برآنها تأثیر میگذاشت ، همانهایی بودند که روی
ایستگاه کار میکردند. این معضلی دوگانه برای صنعت فضایی است . هر چقدر بیشتر به آن
توجه میکردید، پیچیدهتر به نظر میرسید.
س : شما در
شهادتتان در مقابل کمیتة بودجة مجلس اظهار نمودید: "شاید بتوان گفت یک 1
ایستگاه، فینفسه کم اهمیتتر از مسئلة سرمایهگذاری مخاطرهآمیز بینالمللی است
". به نظر میرسد معنای این گفته آنست که توجیههای علمی و فنی، در مقابل این
ملاحظات بینالمللی، در درجه دوم اهمیت قرار دارند. آیا این برداشت، درست است، یا
اینکه تأکید بیش از حد شما برای روشن کردن مطلب بود؟
ج: تأکید من
برای روشن کردن قضیه بود . علم، تکنولوژی و مسائل بینالمللی همه و همه در این
مورد، نقش عمدهای ایفا میکردند. شاید نقش علم در این میان کمتر از بقیه باشد، چرا
که ایستگاه از نقطه نظر علم ، به یک سفر ماهیگیری میماند، که ممکن است از آن
دستپُر یا دستخالی بازگردیم . ما امیدوار بودیم که فقدان مطلق نیروی جاذبه در فضا
ما را قادر به انجام آزمایشات جالب توجهی کند که در هیچ جای دیگری امکانپذیر نیست
. چنین دیدگاهی در مورد پیشرفتهای عظیم علمی ، بلند پروازانه و دور از دسترس است .
اگر تنها بخاطر علم بود، به دشواری میشد چنین ایستگاهی را توجیه کرد. توجیه دوم
این است که این امر، توانایی ما را برای یکپارچهسازی سیستمهای عظیم حاوی
تکنولوژیهای گوناگون ، که باید در زمان و مکانی واحد کارکند، افزایش میدهد . مهندسی
این سیستمها، در فضایی صورت میگیرد که کوچکترین مسئلهای قابل چشمپوشی نیست .
سرمایهگذاری روی این پروژه واقعاً برای ما مهم است . این راهیست برای محکزدن
نظراتمان در مورد چگونگی به کار انداختن دستگاههای پیچیده، آن هم به گونهای قابل
اعتماد. ثالثاً، ایستگاه حقیقتاً تجسمی است از بینالمللیسازی علم و تکنولوژی .
وظیفه خطیری که امروزه در جهان وجود دارد این است که چگونه میتوان با هم کارکردن
را آموخت . اگر زبانی بینالمللی وجود داشته باشد، همانا علم و تکنولوژی است . پس
این، فرصتی است تا نه تنها با ژاپن ، کانادا و جامعة اروپا، بلکه با روسیه نیز در
یک سرمایهگذاری مخاطرهآمیز واقعاً بینالمللی، کار کنیم .
س: ظاهراً
برنامة بیلیون دلاری مارس آبزرور
5 و تأخیر در
پرتاپ سفینة شاتل 4 ، آینة تلسکوپی هابل 3 شکست، بهمراه شکست مأموریت گالیله ، بازتابی
در بودجة ناسا در سال جاری خواهد داشت؟
ج: تجربة تلخی
بود . سرشت تحقیق با شکست آمیخته است ، زیرا در زمینههایی به کاوش میپردازید که
دربارة آن چیزی نمیدانید. برای فضاپیمای پژوهشی مارس چیزی پیش آمد که پیشبینی نشده
بود؛ حتی سیستم جایگزینی ما هم
در حل مشکل
کفایت نمیکرد . وقتی به کندوکاو میپردازید، وقتی دانستنیها را از لفافه خارج
میسازید، باید تا حدودی انتظار شکست را داشته باشید. اگر هرگز شکستی نداشته باشید،
بدین معناست که بسیار محافظه کار بودهاید. نکتة دوم این است که وقتی در محدودههایی
که با خطر همراه است وارد عمل میشوید، آنگاه لازم است که دربارة هزینه واحد محصول
فکر کنید . یک درس از این شکست آن است که ما باید با استفاده از ماهوا رههای
کوچکتر و پیچیدهتری که ارزانتر میباشند، محدودة مخاطرهجوییهایمان را بسط دهیم .
س: در جلسة
استماع تخصیص اعتبار برای ادارة تحت سرپرستیتان، این مسئله را مورد سؤال قرار
دادید که آیا در برنامههای کلانی چون supercollider superconducting
The ،ابتکار و ایستگاه فضایی،
آیا ما سرمایهگذاریهای خود را بهینهسازی کردهایم یا خیر. آیا 1 دفاع استراتژیک به
نظر شما پروژههای بزرگ، فینفسه اسراف محسوب میشوند، یا اینکه ملاکهای دقیقتری را
برای داوری در مورد آنها توصیه میکنید؟ 3
، فیزیکدان برجسته، یکبار در مورد ملاکهای گزینش برنامههای علم و تکنولوژی بزرگ 2
ج : الوین واینبرگ صحبت میکرد. یکی از معیارها، گسترة حوزهای بود که پروژه بر آن
پرتو میافکند، نه تنها در مورد مسائل رشتهای که مورد کاوش قرار میگیر د، بلکه در
سایر زمینهها . آیا برنامه مورد نظر، مثل یک نورموضعی ، متمرکز است، یا اینکه
اطراف و حاشیه کانون تابش خود را نیز روشن میکند . ثانیاً، آیا این کار ورای علم و
تکنولوژی خاص مورد نظر، بهرهای اجتماعی مانند ایجاد چارچوبی برای تفاهم بینالمللی،
یا موارد دیگر دربردارد؟ اجازه دهید که به اجمال بحثی در مورد سه برنامه یاده شده
داشته باشم : ایستگاه فضایی در حال تغییر شکل به یک سرمایهگذاری مخاطرهآمیز کاملاً
بینالمللی است . این ایستگاه در جنگ سردی که اکنون پایان یافته است پا به عرصة
وجود نهاد، اما اکنون محمل جدیدی دارد، از آن جهت که نه تنها متحدین سابق، بلکه
یکی از دشمنان سابق را نیز گردهم آورده است . آرزو داریم که این ایستگاه نتایج
علمی سازندهای را برایمان به ارمغان آورد؛ و یقین داریم که تکنولوژیهای بسیار
جالبی از آن حاصل خواهد شد. ابتکار دفاع استراتژیک حاصل رؤیایی است که بخاطر
اطلاعات غلط ، تا حدودی بد پایهریزی شد . دستگاه استراق سمع فضایی، فروشی بنجل به
رئیس جمهوری بود که توجه چندانی به اعداد و ارقام نداشت . زمانیکه در دفتر ارزیابی
تکنولوژی بودم به مجلس قانونگذاری امریکا خاطر نشان کردیم که بهطور خلاصه ، آنچه
حقیقتاً وجود داشت بسیار کمتر از آن چیزی بود که به چشم میآمد . اکنون شکل کار
تغییر کرده است . این مجدداً یادآور این نکتها ست که اگر در تصمیمگیری دقت نکنید،
تصمیمگیریتان چقدر گران تمام خواهد شد. supercollider
superconducting The قضیهایست بسیار متفاوت؛ و آزمایشی است بسیار
ارزنده در تلاش برای فهم ماهیت اینکه چرا ذرات ، دارای جرم هستند و نتیجاً چرا ما
وجود داریم؟ این مسئله تا کنون مورد
کندوکاو قرار
نگرفته، چرا که مسئله علمی بسیار سطح بالایی است . مسئله اینست که آیا ما از
عهدهاش برمیآییم ، و آیا میتوانیم تغییر شکلی در آن بدهیم و با بینالمللی کردن
اقدام، آنرا عملیتر کنیم . س: شما در تحقیقات "دسترسی به فضا" ـ که
عملکرد ما را برای سیستم پرتاب موشک نسل آینده 1 تعیین میکند ـ دخالت دارید. آیا
کاخ سفید در مرحلة تصمیمگیری سریع بر سر این قضیه است؟ رئیس سابق ناسا، تمام هم و
غم خود را صرف تبلیغ شاتل 2 ج: ما هنوز درگیر این مسئله هستیم؛ وقتی جیمز فلچر
بهعنوان وسیلهای ارزان بسوی فضا کرد، ما را در مسیر اشتباهی قرار داد . این مسئله،
به هیچ وجه صحت نداشت . این یک نمونه دیگر از مواردیست که ما قبل از آنکه به دقت
فکر کنیم ، تصمیمی گرفتیم که تبع ات و پیامدهایی غیرعادی داشت؛ مسئلهای که هنوز
گریبانگیر ماست و ناچاریم بهای آن را نیز بپردازیم .
س : این تمایز
جالبی با برنامة ابتکار دفاع استراتژیک دارد که به اعتقاد من ، قبل از اعلام، حتی
از نظر دفتر مشاور علمی هم نگذشته بود. تحقیقات اقتصادی و فنی بسیاری روی شاتل
انجام شد . اشکال کار در کجا بود؟
ج : صحیح است .
به گمان من اکنون میدانیم نقطة ضعف شاتل در کجاست ولی در آن هنگام از این امر
آگاهی نداشتیم . این مسئله تا حدودی تاوان عملیات عظیم زمینی و آمادگ ی تکنولوژیکی
بود، زیرا آنقدر که گمان میکردیم کامل نبود. اکنون دولت بودجة ایستگاه فضایی را تا
حد واقعبینانهتری کاهش میدهد . در گذشته، این بودجه کاملاً با واقعبینی منافات
داشت . هیأت واگذاری اعتبار، که طراحی مجدد ایستگاه را مورد بررسی قرار داد، ثابت
کرد که با تشکیلات فعلی ناسا، هرگز نمیتوان یک ایستگاه فضایی در اعماق آسمان داشت
. فکر میکنم که شش لایة مدیریتی بر سرراه بود. پس ما مجبوریم همگام با طراحی مجدد
ایستگاه، ناسا را نیز از نو طراحی کنیم .
س: تحقیقاتی در
سال 1972 تحت عنوان "مرزهای نهایی رشد" انجام شد که خشم بینالمللی شدیدی
را برانگیخت . 4 گروهی از استادان دانشگاه ام ـ آی ـ تی بحثانگیزترین نتیجهگیری
تحقیقات مزبور چنین بود: "اگر روند رشد فعلی در زمینه جمعیت جهان، صنعتی
کردن، آلودگی، تولید مواد غذایی و کاهش منابع بدون هیچ تغییری ادامه یابد، ظرف 100
سال آینده مرزهای نهایی رشد بر این سیاره فرا خواهد رسید . محتملترین نتیجه، کاهش
ناگهانی و مهارناپذیر جمعیت و ظرفیت صنعتی خواهد بود". همین افراد در سال
1992 در ادامة کار خود، تحقیقاتی را منتشر کردند که ادعا میکرد بهرهبرداری از
منابع بیشمار و تولید مواد آلوده کننده متعدد از میزان قابل تحمل گذشته است ، و
این کاهشی مهار نشده در میزان سرانة تولید مواد غذایی، مصرف انرژی و تولید صنعتی
بدنبال خواهد داشت، مگر اینکه کاهشی قابل ملاحظه در جریان انرژی و مواد بوجود آید.
در نظر دولت مسئلة محدودیتهای رشد چگونه است؟
ج: یکبار شخصی
میگفت هیچ مشکلی وجود ندارد، هر چند هم که پیچیده باشد، چرا که اگر به د قت مورد
بررسی قرار گیرد، پیچیدهتر نمیشود . همچنانکه جهان بیش از پیش درهم تنیده میشود ـ
که نتیجة طبیعی جمعیت بیشتر و فعالیت اقتصادی بیشتر میباشد ـ درک تعاملها و
بدهبستانها مهمتر میگردد . این همان کاری است که ما اکنون انجام میهیم . برای
مثال، دولت، وقت و نیروی بسیاری صرف کرده است تا دریابد که در مناطق شمالغربی بین
جنگلها، پرندگان ، ماهیها، نیروی هیدروالکتریک و فعالیتهای انسانی چه میگذرد .
اکوسیستم کوچکی در این منطقه وجود دارد که بعضی از مردم آنرا، تنها مربوط به جغد
خالدار میدانند، در حالی که مسئله بسیار پیچیدهتر از اینهاست . اکنون روشن شده است
که وقتی ماهیگیران سواحل شمال غربی در صید ماهیهای قزلآلا دچار مضیقه شده بودند،
علت ، صید بیش از اندازه نبوده، بلکه قطع درختان جنگل ، موجب بند آمدن چشمهها و
جلوگیری از تخمریزی ماهیهای قزلآلا میشده است . جمعیت ماهیهای قزلآلا بخاطر قطع
درختان رو به کاهش نهاد، نه بخاطر صید بیش از اندازه . اگر میخواهیم اداره کنندة
یک اقتصاد جهانی پایدار باشیم، باید این تعاملها را درک کنیم . آنچه باید انجام
داد، کار بر روی مسائلی کوچک از این نوع است ، و با افزایش آن ، فهم و برداشت ما
از اکوسیستمها و اقتصاد نیز به سطح بالاتری میرسد . ما به مقولة تداومپذیری بسیار
علاقمندیم ، زیرا بر این باوریم که همچنانکه امروز ما از منابع بهرهبرداری میکنیم،
آیندگان ما باید چیزی داشته باشند که جایگزین آن منابع نمایند.
س: آیا شما
براستی مسئله مرزهای نهایی رشد را بهعنوان کلانترین همة مشکلها مورد توجه قرار
میدهید؟ بطور مثال، آکادمی ملی علوم امریکا ـ در همکاری با انجمن سلطنتی بریتانیای
کبیر ـ سال گذشته گزارشی پیرامون رشد جمعیت ـ که خود یکی از محرکهای اصلی برای
تنظیم رشد جمعیت بشمار میآید ـ منتشر کرد. طبق اظهار آنان : "اگر صحت
پیشبینیهای کنونی رشد جمعیت (10 بیلیون نفر تا سال 2050 (ثابت شود و الگوهای
فعالیتهای انسانی بدون تغییر بماند، علم و تکنولوژی قادر نخواهند بود از زوال
بازگشتناپذیر محیط و یا فقر مستمر در اکثر نقاط جهان ، جلوگیری کنند". این
اولین مرتبهایست که هر دو آکادمی بیانیة مشترکی منتشر کردهاند.
ج : بیانیة
بسیار متفکرانهایست، و مبنای آن، تجزیه و تحلیلهایی دقیق است از آنچه روی میدهد .
هرب استین پیشین هیأت مشاوران اقتصادی، یکبار گفته است : "آنچه که نمیتواند
برای همیشه ادامه یابد، باید در نقطهای به پایان برسد". رشد تصاعدی یک چیز در
یک سیستم محدود، همین دوراهی و تنگنا را به همراه دارد . انقلاب صنعتی و انقلاب
سبز، وقت فراوانی را برای ما به ارمغان آوردند . اما اگر از این وقت برای درک اصول
ناظر بر پویایی اشیا استفاده نشود، بطرز خطرناکی به افسارگسیختگی و مهارناپذیری
نزدیک خواهیم شد. هم اکنون برخی از کشورها خارج از کنترل میباشند، و این با به هم
خوردن حالت تعادلی دیرینه بین میزان زاد و ولد و مرگ و میر انسانها بوجود میآید .
در ایالات متحده با ظهور پیشرفتهایی در پزشکی ، مهندسی و زمینههای دیگر،
میزان مرگ و میر
کاهش یافته است ، و به موازات آن میزان زاد و مولد نیز در حال کاهش میباشد . اکنون
ما میزان مرگ و میر و زاد و ولد بسیار پایینتری داریم . در واقع، رشد جمعیت ما
تغییر فاحشی نداشته است . در حقیقیت، هم اکنون رشد جمعیت ایالات متحده بخاطر
مهاجرت میباشد . اگر به کشورهای جهان سوم بروید ـ جاییکه ما دانش کنترل مرگ و میر
را از راه آموزش همه جانبة پزشکی ، تکنولوژی و نظایر آن عرضه کردیم ـ میبینید که
میزان مرگ و میر با سرعت فوقالعادهای کاهش یاف ته است، اما میزان زاد و ولد همچنان
بالاست . پس شما چنین تفاوت عظیمی بین میزان مرگ و میرو زاد و ولد خواهید داشت، و
جمعیت بهطور ناگهانی افزایش چشمگیر مییابد. رئیس جمهور معتقد است که این حق اولیه
انسانهاست که آزادانه و مسئولانه در مورد تعداد و فاصله میان فرزندان خود
تصمیمگیری کنند. اما در عین حال باید به اطلاعات لازم ، برنامهریزی کیفی خانواده و
خدمات بهداشتی تولید مثل دسترسی داشته باشند تا قادر به نیل به آن نتایج باشند.
REF. "with John
Gibbons"| Aerospace America| Nov. 1993| p. 6.