آموزش ترکیبی (Learning
Blended )در نظام علمی – کاربردی
دکتر محمد حق پناهی
رئیس دانشگاه
جامع علمی – کاربردی
مهندس رضا ماپار
سرپرست واحد
روابط بین الملل دانشگاه جامع علمی – کاربردی
چکیده: با توجه
به نرخ سریع رشد نوآوری در فناوری هدفمند کاربردی، آموزش یادگیری بـه یکـی از
مـوارد چالش برانگیز تبدیل شده است. آموزش نیروی انسانی کارآمد جهت ارضای نیاز
بـازار کـار افـزایش کـارا یی بهبود عملکرد آنها در تخصصهای ویژه، همیشه مورد توجه
حائز اهمیت بوده است در حـالی کـه در بعـضی موارد فشار کاری کمبود زمان در برخی دیگر
محدودیتهای مکانی این اجازه را به آنها نمیدهد تـا زمـانی را برای اجرای کلاسهای
سنتی تخصیص داده بهترین بهره برداری را از زمان صرف شده در این کلاسها صورت دهند.
بدین ترتیب، با پیشرفتهای چشمگیر فناوری، روز به روز به محبوبیت کارایی شیو ها
آموزش مجـازی (Learning-e )افزوده میشود. علیرغم رشد
توسعه آموزشهای مجازی، مشکل بزرگ کمبود برخوردهای رو در رو فعالیتها گروهی اجتماعی
در این آموزشها تاثیر منفی بزرگی در اثربخـشی حتـی در راضـی نگـه داشتن مخاطب خود
تا انتهای دوره آموزشی دارد. در این مقاله شیوه جدیـد آموزشـی بـه نـام آمـوزش
ترکیبـی (Learning Blended )که به عنوان موج دوم
آموزشهای مجازی شناخته شده است، مورد توجه قرار گرفتـه که آمیخت ای است از روشهای
کلاسهای سنتی دور ها آموزش مجازی. با اینکه هر کدام از ایـن دو روش مزیتها معایبی
دارند، تاثیرات مثبت کاربرد ترکیبی از هر دو به روشنی به تقویت فوایـد جداگانـه
هـر یـک اعمال مستقیم آن در آموزش میپردازد.
واژه ه ای کلیدی: آموزش ترکیبی، آموزش مجازی،
علمی کاربردی، Learning Blended elearning
1 .مقدمه
آموزش سنتی در
سالهای اخیر برخوردار از امکاناتی شده که تمامی آنها دستاوردهایی از توسعه فناوری،
دانـش مهارتهای فردی میباشند. در اواخر ده ه 90 سرتاسر جهان، تمامی افرادی که به نوعی با
مقوله آموزش درگیـر بودهاند، جلب تحولی عظیم در سیستم آموزشی به نام learning-e
شدند. این تحول بـ دلیـل برخـورداری از امکانات وسیع فناوری روز فارغ بودن از محدودیتهای
زمان مکان، راه حل خوبی برای بسیاری از مشکلات آموزش سنتی به نظر میرسید. با این
وجود واقعیتی که امروز میتوان به آن اشاره کرد، حاکی از نابالغ بودن این نوع آموزش
است. آموزشهای اینترنتی در جهان فناوری اطلاعات به سرعت رو بـه رشـد رفـت مخـاطبین
آن ساعتها مقابل رایان ها به صرف وقت پرداختند. پایین آمدن نقش برخوردهای رو در
رو، نبود حس گروهی لازم تعهدات ردی ضعف در جمعبندی طالب آموزشی باعث کاهش اثربخـشی
ایـن آموزشـها مـیگـردد. اگـر بخواهیم بطور خلاصه به این مشکلات بپردازیم میتوان
در قالب جدول مزایا معایب یک آمـوزش
صـرفاً مجازی را عنوان کرد. اکنون ما میدانیم مشکلات مختلف، راه حلهای گوناگون
دارند، پـس بـرای حـل انـواع مختلف مشکلات، بایستی از ترکیب راه حلهـا سـود جـس ــ
. راه حـلهـ ایی کـه در فـضاهای متفـاوت بـه شیو ها مختلف ارائه میگردند. کلید همه
اینها، برای یک صورت مساله مشخص، انتخاب یک ترکیب درسـت اجرای صحیح آن است. بدین
ترتیب است که آموزش ترکیبـ جـایگزین learning-e
مـیگـردد. آمـوزش ترکیبی از جدیدترین شیو ها آموزشی یکپارچه میباشد. این آموزش از
ترکیب روشهـای متفـاوت تـدریس ابزار آن تشکیل شده است تا با انتخاب اجزاء صحیح
ترکیب مناسب آنها، علاوه بر محدود کردن زمان مکان برای مخاطب آموزش، از موقعیت
استفاده از اجزاء یک آموزش سنتی بهره جوئیم.
جدول1 ?مزایا و معایب یک آموزش صرفاً
مجازی
مزایا معایب
امکان ایجاد
یادگیری پیوسته تعاملی نبود برخوردهای حضوری رو در رو تقویت مداخله فعال در روند
آموزش امکان کنارهگیری مخاطبین آموزش با نرخ بالا تقویت ارتباط همکاری توسط ایجاد
انجمنهای اینترنتی به صورت الکترونیکی نیازمند بودن برخی از کارهای تیمی به حضور
دانشجویان به صورت همزمان مستقل بودن آموزش از محدودیت مکان مشخص مستقل بودن آموزش
از محدودیت زمان مشخص محدودیتهای احتمالی بر اثر کمبود پهنای باند اتصال به
استفاده از مولتیمدیا (Multimedia) شبکه امکان
برگزاری آزمون آنلاین نیازمند بودن به زمان هزینه بیشتر برای آموزش دهندگان تسلط
آموزش دهندگان بر فناوری ارائه موزش علاوه بر محتوای درسی
مزایا معایب
امکان شبیهسازی
کامپیوتری فعالیتهایی پیچید ای که زینهکردن دائم جهت توسعه به روزکردن آن اجرای
واقعی آن نیازمند زمان هزینه است نیازمند بودن به یک گروه کاری با تخصصهای گوناگون
برای ایجاد یک دوره آموزش مجازی نیازمند
ثابت بودن محتوای آموزشی برای همه مخاطبین
2 .ساختار آموزش
ترکیبی
آموزش ترکیبی
روشی از آموزش است که با بهرهگیری از امکانات وسیع فنـاوری روز بـه صـورت آمیختـ
ای از آموزشهای مجازی شیو ها سنتی آموزش ارائه میگردد. فراگیری ترکیـب روشهـای
متفـاوت تـدریس ابزارآن سبب میشود تا آموزش همانگونه که مورد نیاز دانشجویان
میباشد در اختیار آنهـا قرار بگیرد. در این آموزشها جهت اث بخشی بیــشتر از
اتفاقــات همزمــان حــضوری در برخی موارد از اقدامات غیر حضوری به نحـو مقتضی
استفاده میشود. بعنوان نمونـ هـایی ســاده از ایــن گونــه آموزشــها مــیتــوان
از کارگاه ه ای آموزشی با استفاده از تلکنفـرانس تا سـمینارهایی آنلایـن کـه در
خـلال آنهـا جلسات حضوری برگزار مـ شـود یـاد کـرد. طراحی «موقعیتی» این نوع آموزش
با ارضاء نمـودن تئوریهـای آموزشـی از دسـت هـا آمــوزش دانــشگــر، آمــوزش
ســاختارگرا آموزش پشتیبانی عملکرد نشان میدهد که نه تنها از لحاظ ابزاری یک آموزش
ترکیبی مـیباشـد بلکـه تئـوری آموزشهای ترکیبی، همانگونه که در شکل مشاهده میشود،
آمیخت ای از تئوریهای آموزشی موجود است.
2?1 ابعاد آموزش ترکیبی
با توجه به
ساختار مذکور میتوان دریافت که این عناصر عمـدتاً از سـه بعـد سـاخته شـده انـد.
بـه ابعـادی کـه تشکیلدهنده آموزش ترکیبی میباشند ذیلاً اشاره شده است.
شکل 1 ?ترکیبی از تئوریهای آموزشی
یادگیری ترتیبات
1?1?2
از ویژگیهای آم
وزش ترکیبی امکان تقدم تاخر در زمان مکان آموزش است. بخشی از دوره را میتوان بـه
شکل همزمان ارائه رد، بدین معنی که آموزش به تمامی دانشجویان در یک زمان واحد
ارائه میشود، همچنین بنا به شرایط مقتضی امکان ارائه بخش دیگـر آمـوزش بطـور
غیرهمزمان وجود دارد. این امکان برای دانشجویان وجود دارد که در زمان دلخواه خود
نسبت به بخشی از دوره خـود اقـدام کنند. به مین ترتیب مکان آموزش نیز بنا به مـورد
مقتـضی میتواند در یک مکان خاص مانند کلاس باشد یا به صـورت دلخواه دانشجو به
صـورت پراکنـده باشـد. بـه عنـوان مثـال شکل نشانگ چگونگی همزمانی غیرهمزمانی،
اشتراک پراکندگی مکان برای شیو ها مختلف آموزش میباشد.
2?1?2 فناوری و ابزار آموزشی
همانطور که
فضاهای مجازی گاه حقیقی ازامکانات قابل انعطاف این آمـوزشهـا مـیباشـد، فنـاوری
ابـزار آموزشی میتوانند بنا به نیاز، شیو ها سنتی یا حیطهای کامپیوتری با استعانت
از امکانات فناوری اطلاعات ارتباطات باشد. ابزار سنتی این آموزشها را میتوان از
کتاب، کاغذ جزوه تا روابط اجتماعی مرسوم در آموزشهای سنتی در نظـر گرفت. در شروع
یک آموزش مرکب دانشجویان امکان آشنایی با هـم را دارنـد مـیتواننـد گـروه ه ـای
کـاری تشکیل دهند. ارتباطات بین خودشان را هماهنگ کنند اشتراک همکاری را فعال
نمایند . میتواننـد از ابتـداء اهداف مشترکی تبیین کنند. در حین این آموزشها با
پاسخ به سوالات یکـدیگر اسـاتید بحـث روی عنـاوین ختلف ارائه نتایج اولیه،
یکپارچگی شراکت فعال خو را حفظ نمایند. در انتها دانشجویان با ارائه فعالیت خود
روی پروژ ها جمعبندی نتایج، ارزیابی دانش جمعی مرور بر دوره حضور روهی خود را حفظ
نماینـد. بـه ایـن شکل عوامل مهمی که در شیو ها سنتی آموزشی وجود داشته است در این
گونه آمـوزشهـا نیـز بـه عینیـت میرسد تاثیر مثبت بر روند آموزشی خواهد داشت. به
عنوان ابزار نوین آموزش ترکیبی میتوان در کلاسهای همراه با مربـی اعـم از حـضوری
یـا غیرحـضوری از گزین ها تلفیق شده با فناوری استفاده نمود. پخش زنده تلوزیـونی،
ویـدئو کنفـرانس، پیغـام سـریع اینترنتـی، استفاده از صدا در شبکه، امکان چت برای
پرسش پاسخ، تابلوهای الکترونیکی، پیگیری راهبری آنلایـن از طریق mail-e
انجمنهای بحث خبری به طور همزمان (چت) یا غیر همزمان با تعیین قـرار قبلـی تحویـل
الکترونیکی تکالیف، از دیگر ابزار نوین این آموزشهاست.
آموزشی روشهای 3?1?2
روشهای آموزشی
هم همانند دیگر ویژگیهای ایـن آمـوزش مـیتوانـد از طیـف وسـیع تنـوع زیـادی، چـه
آموزشهای دانشگرا ساختارگرا چه از نوع اجتماعی گروهی، برخوردار باشد. این روشها
میتواننـد شـامل سخنرانی، خودآموزی، مربی گری از طریق اینترنت (آموزش مجازی) کار
گروهـی، تمرینـات دسـتی عملـی، ارزیابی آزمون، بحثهای جمعی حضوری مجازی باشد.
آمیختن هر کـدام از روشـهای مـذکور متناسـب بـا اهداف مدرس میتواند یک آموزش مرکب
کارآمد را به ارمغان آورد.
2?2 عناصر آموزش ترکیبی
همانگونه که در
ارتباط با ابعاد آموزش ترکیبی بحث نمودیم، ویژگی های خاص این آموزش که
انعطـافپـذیری زمان مکان از بارزترین آنهاست در شکلگیری آن نقش بسزایی دارد.
محتویات آموزشهای ترکیبی با ساختار فوقالذکر را میتوان به عناصر تشکیلدهندهای
تقسیم کرد. موارد ذیـل را میتوان پنج عنصر کلیدی برای ایجاد یک آموزش ترکیبی
دانست.
زنده فعالیتهای
1?2?2
فعالیتهایی است
زمان، که توسط مدرس به نحوی ارائه میگردد که همه دانش ان در زمان مشترک مورد آموزش
قرار میگیرند (مانند یک کلاس حقیقی یا مجازی).
خودآموزی
فعالیتهای 2?2?2
تجارب آموزشی که
دانش به طور شخصی با سرعت در زمان دلخواه خود کسب مینماید (مانند آموزشـهای تعاملی
اینترنتی یا با استفاده از دیسک فشرده)
ارتباطی
فعالیتهای 3?2?2
محیطهایی که با
استفاده از آنها دانشجویان به صورت همزمان یا غیرهمزمان با یکـدیگر در رتبـاط
هـستند، از قبیل پس الکترونیکی، بحثهای غیرحضوری دنباله دار گفتگوهای اینترنتی
جلسات ضوری.
ارزیابی 4?2?2
مقیاسی است برای
اندازهگیری آموخت های دانشجویان. ارزیابی میتواند پـیش از شـروع آمـوزش پـس از آن
صورت پذیرد تا میزان پیشرفت اثربخشی آموزش معین گردد.
پشتیبانی منابع
5?2?2
منابع مراجع
موجود که حین کار آموزش در دسترس هستند موجب تقویت تبادل آموخت ها میباشـند. از
جمله فایل های قابل download مراجع قابل
چاپ، گزارشها اسناد کمک آموزشی از طرف دیگـر کتـب، منابع درسی جزوات معمولی که در آموزش های سنتی
هم مورد استفاده بودهاند. ارتباط این عناصـر موقعیـت هر یک در شکل نشان داده شده
اسـت. کـه به صـورت دیجیتـال در اختیـار دانـش قـرار میگیرند.
3 .طراحی آموزش
ترکیبی
ارائه یک آموزش
صرفاً مجازی بـه گروهـی از مخاطبان که ممکن است از رد های مختلف، زمین های فکری
تخصصی متفاوت، با فرهنگ های متفاوت یا حتی از کشور های مختلف باشند، بدلیل یکسان
بودن محتوی آموزشی برای همه مخاطبین نمیتواند اثربخـشی کافی را داشته باشد. یک
آموزش باید انعطافپذیری لازم را نسبت به مخاطب خود حفظ نماید تا دچار وازدگی
نهایتاً شکست نشود. یک تحقیق میدانی صـورت گرفتـه توسـط آقـای میـشل سـلینجر در
ارتبـاط بـا یکـی از بزرگترین برنام های جهانی آموزش ترکیبی نتایج قابل توجهی را
در این زمینه به ارمغان آورده است . ایـن دوره، با وجود اینکه از طریق وب ارائه
میگردید توسط یک مدرس، درون یک کلاس برگزار میشد. به عبارت دیگـر آموزش مجازی به
عنوان یکی از مواد امکانات آموزش کلاسی توسط یـک مـدرس بـومی بـرای انـشجویان بومی
استفاده میشد. مشاهده شد که درنقاط مختلف در کشور های متفاوت با اینکه دوره ارائه
شده توسط وب یکسان است، نتایج اثربخشی دور ها متفاوت میباشد. تحقیق مذکور نشان داد
بومیسازی محتوی ارائه شده بوسیله وب که توسـط مدرس بومی بنا بر سلایق فرهنگ
مخاطبین ارائه میگردد از اهمیت ویژ ای برخوردار اسـت. بخـش مجـازی آموزش برای
همگان یکسان بود، در حالیکه فعالیتهای رو در رو در کشور های مختلف حـاکی از
واقعیـت هـای زیر بود:
*در
آفریقای جنوبی دانشجویان نیاز به اطلاعات ریش ای بیشتری داشتند، اغلب دانشجویان
حتی عادت به
خواندن مطالب
روی مانیتور را نداشتند.
*
مدرسین فرانسه مطالب را بطور کلی تر نسبت به کشورهای دیگر ارائه میدادند.
* در سـوئد
بیشتر تمایل به خودآموزی دانش ان عنوان میشد.
* دانش ان در
انگلستان مداخله بیشتر مدرس را در آموزش انتظار داشتند.
* در لهستان
فرهنگ سنتی آموزش ترجیح داده میشد.
* در کشورهای
خاورمیانه با فرهنگ قومی گفتاری خود، بیشتر بحثهای کلاسی ترجیح داده میشد.
بطور کلی، بنظر
میرسد انعطافپذیری محتوی میـزان اسـتفاده از آمـوزش هـای حـضوری رو در رو جهـت
افزایش اثربخشی حفظ کیفیت آموزش در طراحی یک آموزش ترکیبی ضروری است. به همین
ترتیب عوامـل متفاوتی در چگونگی طراحی مناسب یک آموزش ترکیبی نقش دارند.
3?1 مراحل طراحی
طراحی یک آموزش
ترکیبی نیازمند کار گروهی یک تیم متخصص است کـه نـسبت بـه زوایـای مختلـف ایـن
آموزش اشراف کامل داشته باشند. از آنجائیکه عناصر تشکیلدهنده ای آموزش متعدد هر
کدام، چـه از لحـاظ محتوی چه از لحاظ میزان زمان بکارگیری، از اهمیت ویژ ای
برخـوردار اسـت طراحـی آن بایـد از دقـت حساسیت ویژهای برخوردار باشد. یکی از مدل
های مطرح در طراحی این نوع آموزش مدل بولت پروف میباشد که شامل 12 مرحله است که
ذیلاً به آنها اشاره شده است.
3?1?1 جمعآوری اطلاعات پایهای برای
نیازهای آموزشی، همانگونه که برای ایجاد یـک دوره کلاسـی انجام میشود با توجه به
در نظر گرفتن عنوان فعالیت مخاطبین آموزشی، موقعیت مکانی آنها، تعداد کل آنها
محدودیت زمانی آموزش، میزان علاقهمندی آنها محتوای آموزشـی، تجـارب گذشته در آموزش
های مشابه یا غیرمشابه، محدودیت هـای مـوثر در هـر جنبـه آن آمـوزش بـه صورت کلاسی
از طراحی گرفته تا ارائه آن.
3?1?2 توجه به مقصود ما از آموزش
نهایتاً مخاطب آموزش باید چه یافت هـایی را بـه عنـوان نتیجـه آموزش بشناسد. جهت
القای این امر در پایان هر مرحله لیستی از اهداف آن بخش از آمـوزش را یادآور شده
ذهن مخاطب به آنها جلب میشود.
3?1?3 براساس اهداف آموزش، باید
عناوین بندها زیربند های مجموعه را با تاکید مشخص کرده بـه مخاطب شخصاً ارائه
نمود. 3?1?4 در کنار هر یک از رئوس مطالب،
نوع ارائه آموزش متناسب بـا بهتـرین شـکل انتقـال محتـوای آموزش به مخاطب ذکر شود.
3?1?5 ایجاد استراتژی انتقال یادگیری،
با تاکید بر عناوینی که قبل، حـین بعـد از آمـوزش مـیتوانـد صورت پذیرد تا آموزش
در مخاطب خود تاثیرگذار بوده در روند کار او مورد استفاده قرار گیرد. 3?1?6 ایجاد استراتژی ارزشیابی، با
تاکید بـر اثربخـشی آمـوزش در نظـر گـرفتن اهـداف محتـوی آموزشی. 3?1?7 مشخصکردن جمعآوری هر گونه
مدارکی که جهت گسترش دوره در آینده ممکن است مورد نیاز باشد. 3?1?8 سازماندهی همه نتایج حاصل از
فرآیند آموزش مورد نظـر کـه منتهـی بـه طراحـی یـک سـند آموزشی میشود که میتواند
در آینده به عنوان یک طرح اولیه مورد استفاده قرار بگیرد.
3?1?9 استفاده از طرح های آموزشی،
مشخص نمودن اجزای موجود در محتـوای آموزشـی یـا رئـوس فعالیتهای مورد نیاز برای
ارائهکردن آن به صورت آنلاین.
3?1?10 معرفی ارائه طرح به تمامی
افراد دخیل در این آموزش، سپس جمعآوری استفاده از نظرات پیشنهادات آنها.
3?1?11 مشورت با تامینکنندگان سیستم
آموزشهای ترکیبی با عنوانکردن محتوی آموزشی، استفاده از منابع داخلی، افزایش
کارآیی آموزش دسترسی به آن در هر زمان ممکن، بهینـه سـازی کامـل زمان های تخصیص
داده شده به آموزش های کلاسی حصول اطمینان از دستیابی بـه بهتـرین نتیجه، نحوه
انجام ارزیابیهای دلخواه محدودیتهای فنی آموزشی موجود.
3?1?12 پس از انتخاب تـامینکننـده
سیـستم آمـوزش ترکیبـی، ارائـه مجـدد طـرح نهـایی بـه تمـامی دستاندرکاران آموزش
استفاده از پیشنهادات نظرات آنها.
3?2 انعطافپذیری در آموزش
همانطور که ذکر
شد، آموزش میتواند متشکل از درصدی از هر یـک از مولفـ هـای سـنتی یـا مجـازی
باشـد. پیوستگی آموزش های مرکب که در محدوده ه ای شکل ملاحظه میکنید میتواند با طیفی از عوامـل خـاص
خود مواجه شود. حرکت پیوسته در این طیف میتواند بنا بـر نیـاز آن آمـوزش خــاص
مــورد توجــه قــرار گیــرد دســـتخوش تغییـــرات در میـــزان بکارگیری هر یک از
لفـه ه ـا باشـد. همانطور که ملاحظه میگردد ترکیـب آمــوزش ترکیبــی از انعطــاف
قابــل تــوجهی برخــوردار اســت، از طرفــی مراحل طراحی تا به نحـوی مربوط با
محتوی آموزشی میباشد. لذا انتخاب ترکیب درست کارآمد بـرای محتوی آموزش نیازمند
تعیین معیارهایی مناسب میباشد. معیار های زیر را میتوان جهت طراحـی صـحیح ایـن
ترکیب بکار برد.
*
مخاطب: توانائیهای شخصی، فرصت زمانی میزان فعالیت مخاطبین
* زمان: مقدار
زمان موجود جهت ایجاد، راهاندازی تکمیل یـک آمـوزش ترکیبـی، همچنـین زمـان دوره
آموزش مورد نظر
*
وسعت: تعداد مخاطبین ضروریت به روز شدن آموزش
* منظور از
ایجاد این آموزش: برای انتخاب یک ترکیب درست باید دانست که آیـا دانـش آموختگـان
بایـد
مورد ارزیابی
قرار گیرند؟ آیا صدور گواهینامه ضروری است؟ آیا کـاربران بایـد بـرای تکمیـل وره
مـورد نظارت قرار گیرند؟ عوارض عدم یادگیری چه خواهد بود
* محتوی دوره:
میزان نیاز به وسایل کمک آموزشی، آزمایشگاه شبیهسازی
* منابع: میزان
منابع مالی، کمکهای جانبی سرمایه اری
پس از تعیین
معیار های مذکور در مورد هر دوره موزش ترکیبی ضمن لحاظکردن اهمیت هر یک مـیتـوان
از
راهنمای شکل جهت
انتخاب شیوه ابزار آموزش استفاده نمود.
Media
Type Instructional
Value
Scalability
Time to
Develop
Cost
to
Develop
Cost
to
Deploy
Assessment
Capable
Trackable
Classroom
based
training
High
Low 3-6 weeks Medium High Medium Low
WBT
Courseware
High
High 4-20 weeks High Low High High
CD ROM
Courseware
High
High 6-20 weeks High Medium High Low
Conference
Calls
Low
Medium 0-2 weeks Low Low No No
Webinars
Medium Medium 3-6 weeks Low Medium Low Low
Software
/
Online
Simulations
Very
High Medium 8-20 weeks High Medium High High
Lab-based
Simulations
Very
High Low 3-6 weeks High High Medium Medium
Job
Aids Low High 0-3 weeks Low Low None None
Web
Pages Low High 1-8 weeks Low Low None None
Web
Sites Low High 1-8 weeks Low Low None None
Mentors
Medium Low 2-3 weeks High High Low Low
ChatDiscussionCommunity
Services
Medium
Low Medium 4-6 weeks Medium Medium None Low
Video
(VCR
or
Online)
High
Medium 6-20 weeks High High None Low
EPSS
Medium Medium 8-20 weeks Medium Medium None Medium
شکل5 ?راهنمای انتخاب ابزار و روشهای
آموزش ترکیبی و ویژگیهای هر کدام. (در ستون اول انواع ابزار و روشهای آموزشی عنوان
گردی دهاند و مشخصات هر یک از ابزار با عنوان ذکر شده در سطر اول، در جدول آمده
است.)
4 .ضرورت آموزش
ترکیبی در نظام علمی ـ کاربردی
ویژگی خاص نظام
علمی کاربردی نسبت به دیگر نظامهای آموزش عالی، وابستگی آن به فعالیتهای عملـی کسب
مهارت های خاص در آموزش میباشد. از طرفی تقاضا محور بودن دور های ارائه شـده در
ایـن نظـام اختصاص سهمیه ویژه برای شاغلین از دیگر ارکان نظام مذکور است . با در
نظر گرفتن ایـن ویژگیهـا مـیتـوان موارد زیر را در اهمیت اجرای شیو های آموزشی
ترکیبی در این نظام عنوان کرد. 4?1 در
فشردگی زمان کاری با استفاده از آموزش ترکیبی، امکان استفاده بهینه شاغلین از زمان
خود فراهم میگردد. شاغلین میتوانند بخشی از آموزش را بطور غیر همزمان، در زمان
مکان دلخواه خـود فـرا بگیرند.
4?2 با توجه به اینکه در دوره ه ای
علمی کاربردی نیاز به فعالیتهای عملی از اهمیت خاصـی برخـوردار است، آموزشهای
صرفاً مجازی پاسخگو نخواهند بود. آموزش ترکیبی این امکان را فراهم میکند که ضمن
استفاده از مزایای یک آموزش مجازی فعالیتهای کلاسی، آزمایـشگاهی کارگـاهی تکمیلـی
برگزار گردند.
4?3 چند رسانهای بودن این آموزش
باعث افزایش چشمگیر اثرگـذاری آمـوزش شـده ایـن اطمینـان را حاصل مینماید که افراد
آموزش دیده با بهترین کارایی به کسب مهارت لازم بپردازند.
4?4 برخی از فعالیتهای عملی از
پیچیدگی زیادی برخوردارند، در برخی نیاز به هزینه زمان زیادی برای فراهمکردن لوازم
میباشد. آموزش ترکیبی این امکان را فراهم میکند کـه اینگونـه فعالیـتهـا را در
محیط کامپیوتری شبیهسازی نمود تا با هزینه، زمان ریسک کمتـری نتـایج عملکـرد یـک
سیـستم بطور مجازی مشاهده گردد. 4?5 علاوه
بـر سـودآوری نیـروی انسانی ماهر کـه محـصولات آمــوزش ترکیبــی هــستند، آمـوزش
ترکیبـی بـه خـودی خود از لحاظ مـسائل مـالی هزینـ هـا همـانطور کـه در شکل مشاهده میشود از اولویـــت برخـــوردار اســـت.
منحنیهـای ایـن نمـودار در شرایط کیفـی یکـسان بـرای انــواع ذکــر شــده آمــوزش
میباشد (به عنوان مثال با نسبت مساوی دانشجو/مدرس).
4?6 جهت انجام این حرکت مهم آموزشی
در نظام علمی کاربردی، میتوان به دور ها غیرحـضوری در این نظام اشاره داشت که با
ممزوج شدن در آمـوزش ترکیبـی اسـتفاده از امکانـات وسـیع فنـاوری اطلاعات شاهد اثر
بخشی بیشتر این نوع آموزشها باشیم.
5 .جمع بندی
نظام علمی – کاربردی
جهت انتقال دانش آموخت ها علمی تقاضا محور، ملزم رعایـت نکـاتی در تـدوین برنام ها
آموزش خود میباشد که از مهمترین آنهـا مـیتـوان بـه مجموعـه سـاعت – آمـوزش
هـای عملـی (آزمایشگاهی، کارگاهی، میدانی) در این نظام آموزشی اشاره نمود. اجرای این
نوع آموزشها یقیناً با سیستم هـای حضوری امکان پذیر میباشد بنابراین رویکر اجرای آموزش
علمی – کاربردی بـه روش هـای مجـازی تقریبـاً امری غیر ممکن
در نظام علمی – کاربردی خود را نشان مـیدهـد. لـیکن
ملاحظـه مـیگـردد وجـود سـاختار آموزش های ترکیبی در این نظام آموزشی نه تنها مغایرتی
با اهداف کلان آموزش های علمی – کاربردی نـدارد،
بلکه سبب ساز ارتقاء امر آموزش در این نظام میگردد، بنابراین پیشبینی میگردد که در
قالب برنامه پنجـساله چهارم توسعه اقتصادی کشور رویکرد به آموزش های ترکیبی از
اساسیترین سیاستهـای ایـن دانـشگاه جهـت اجرای دور ها علمی – کاربردی
میباشد. بحثی که ساختارهای جدید سختافزار نـرمافـزار آن جهـت رسیدن به این مهم برای
نظام علمی – کاربردی ضروری است.
مراجع
TAFE NSW Professional
Development Network| "Blended Learning"|
Australian
National Authority| 2003
. Jared M. Carman| "Blended
Learning Design"| Knowledge Net| Oct. 2002
Ines
Grutzner & Christian Bunse| "Teaching Object-Oriented Design with
UML –
A Blended Learning Approach"| Fraunhofer IESE| Ver. | | Jun.
2002
Frank
J Troha| "A Proven Model for the Design of Blended Learning"|
2002
John
Helmer| "Strategy & Practice in Blended Learning"| WCBF| Sep.
2003
Bersin
& Associates| "Blended Learning: What Works?"| Bersin|
2004
Harvey
Singh| "Building Effective Blended Learning Programs"|
Educational
Technology| Vol.43| No. | P.51?54| Dec.
2003
Bates|
A. and Poole| G.| "Effective Teaching with Technology in Higher
Education"|
Tony Bates Associates Ltd.| 2003
Liz
Falconer and M. Frutos-Perez| "Blended Learning"| 2003
106
[10] Urs
Ingold| "A model for blended learning ? " | ISN| 2002
[11] Emeritus
R. Schroeder| "Blended Learning Creating New Learning
Experiences"|
University of Illinois at Springfield| 2004
[12] Leslie
T. Giblin|” Skill with People”| Strand Pub.| 2001