بهبود پورتال

توسعه ی پایدار

کنفرانس سازمان ملل درباره محیط و توسعه که در سال 1992 برگزار شد شاهد سطح بـینظیـری از مشارکت توسط سازمانهای بینالمللی و NGOها در سیاستگذاری بود. به عنوان مثـال UNDP در حال حاضر درگیر در طرح شبکهسازی توسعه پایدار برای اتصال کاربران و فراهم کنندگان اطلاعـات در زمینه توسعه پایدار است. برنامه در فراهم نمودن اطلاعات به برخی کشورها در زمینـه مخـاطرات محیطی یاری رسانده است مخاطراتی چون دور ریختن مواد سمی به گونهای ایمن. سازمان ملل اخیراً کمیسیونی را برای مطالعه احتمال برقراری طرح شبکهسازی توسعه پایـدار در چـین را برقـرار کـرده است (1995 UNDP (مثال دیگر در زمینه استفاده از اینترنت در ارتقاء سیاست جهانی در 1994 به دنبال اعلام کلینتون در این مورد بود که وی قصد دارد اجلاسیه تنوع زیستی را امضاء نماید.

فعالان محیط زیست هندی اجلاسیه را که به نفع صنعت بود پس از دریافت نسخه اولیـه اعلامیـه بـر روی شبکه تسخیر نمودند. این فعالان بـا اداره مالزیـایی سـازمان رسـانهای توسـعه تمـاس گرفتـه و پیامهای آنها در تابلو اعلانات مختلف در شبکه پخش شده تقریباً پیـام هـای نمابرهـا و پسـتیهـای الکترونیک در اعتراض به وسیله سازمانهای غیر دولتی در سراسر دنیا به کـاخ سـفید فرسـتاده شـد. امروزه اینترنت نقشی اساسی در ایجاد آگاهی در مورد توسعه پایدار ایفا میکند. به عنوان مثـال رشـد اقتصادی سریع و متمرکز از نوعی که در مراکز شهری در کشورهای در حال توسعه صورت میگیـرد اغلب به قیمت محیط زیست تمام میشود. مثلاً یونسکو موسسه های تحقیقاتی در سراسر دنیـا بـرای تمرکز بر مسائل کلیدهای اداره ابرشهرها در کشورهای در حال توسعه تعیین نموده است. این مسـائل به صورت الکترونیک ثبت گردیده و انتظار میرود تا سال 2000 بانک اطلاعـاتی مربـوط بـه مسـائل محوری به اندازهای برسد که به ریاست یونسکو ارائه گردد. اینترنت بـرای برانگیـزی و سـازماندهی تبادلات آسان بین کارکنان در این زمینه که شامل دانشمندان، برنامـهریـزان، متخصصـین و مشـاوران 1998 .(بهـرهوری اقتصـادی، 1 سازمان ملل است مورد استفاده قرار خواهد گرفت (میدون و سـاهای زیرساخت ارتباطات دور، عزم درونی، عدالت اجتماعی، رفاه، توانمندی، مردمسالاری و توسعه پایدار از مؤلفههای اساسی توسعه اجتماعی اقتصادی است. این بخش، روشی سازمانیافته از طبقهبندی این ضروریات توسعه با بحث درباره هر کدام و تعامل آنها با استفاده از اینترنت را فراهم مینماید.

بحث

در این مقاله، امکانات کنونی و بالقوه استفاده از اینترنت در کشورهای در حال توسعه را مورد بررسی قرار دادیم. به وسیله تحلیل برخی از مسائل مورد نظر در چارچوب وسیعتری از ضـروریات کلیـدی توسعه، نویسنده امیدوار است که سیاستگذاران را درباره مسئله مسئولیت اجتماعی در ایجاد، انتشار و استفاده از دانش، حساس نماید. بر اساس تحقیقات گردآوری شده زدر زمینه استفادههای اجتماعی از فنآوری (کستلز 1996 سیبورا 1996 )نیاز به در نظر گرفتن فنآوری صورتی انعطافپذیر و در نتیجه قابل انطباق در بافت بومی وجود دارد. در این بخش زمینههایی را که دولت ها مـیتواننـد در انطبـاق فنآوری اینترنتی نقش ایفا نمایند به گونهای که به ملت در درون سـاختار قـدرت بـینالمللـی سـود برساند و به نفع گروههای آسیبپذیر در ایجاد توسعهای عادلانه باشد معرفی میگردد

ولین زمینه در این باره ایجاد دانش است. برای کشورهای در حال توسعه مبادلـههـایی اساسـی بـین ایجاد دانش محلی و کسب آن از خارج وجود دارد. فقط به دلیل آنکه گنجینه عظیمی از دانش که بـا سرعت فزایندهای نیز در حال افزایش است از طریق اینترنت میتواند بـه سـرعت در دسـترس باشـد مسئلهای که ایجاد میشود آن است که کشورهای در حال توسعه تا چه میزان باید بر کسب، انتشار و استفاده از دانش موجود جهانی تمرکز کنند و یا نسل دانش بومی را ارتقاء بخشند. اغلب منابع کلیدی شبکه مانند نرمافزار، کتابخانههای اطلاعات، پست الکترونیک و خدمات گروههای خبری به انگلیسی است. در کشورهایی که فقط اقلیتی از افراد به انگلیسی صحبت میکنند نیازی واقعی به واسـطههـایی محلی برای ارتقاء استفاده عادلانهتر از شبکه احساس میشود (کنیستون 1997 (به عنوان مثـال سـؤال مربوط به زبان در حال حاضر به شدت در آمریکای لاتین احساس میشود جائیکه اطلاعات بومی در دسترس بر روی اینترنت به زبان اسپانیایی است اما منابع خارجی اکثراً انگلیسی است. همانگونـه کـه استفاده از اینترنت ورای جوامه تحقیقاتی و دانشگاهی گسـترش مـییابـد، ممکـن اسـت مشـکل بـه صورتی جدی درآید چرا که اکثریت قریب به اتفاق جمعیت دنیا که در حال حاضر انگلیسی صـحبت نمیکنند در آینده نزدیک نیز چنین خواهند بود و از سیستم حذف میشـوند. بسـیاری از نویسـندگان استدلال میکنند که سیستمهای دانش بومی میباید به صورت بلوک دگرگونی آینده جوامع نه تنها در 1 کشورهای در حال توسعه بلکه در کشورهای پیشرفته نیـز باشـد. (مانـدی و کـامپتون 1995؛ منسـل 1998 (این سیستمها که به افرادی که از لحاظ اقتصادی فقیر هستند کمک میکند دوام آورند شـامل ترکیب دین و دنیا، مادیات با معنویات، گزینههای کوتاهمدت و بلند مدت در دنبال کـردن مادیـات و غیرمادیات است. هر چه فشارهای فیزیکی، فنآورانه، اقتصادی و اجتماعی بیشتر باشد احتمال اینکـه جوامع محروم قادر به ایجاد گزینههای خلاق و مبتکرانه باشند بیشتر میشود. البته این ابتکارات اغلب به صورت پرت و غیرمرتبط باقی میماند و احتیاج به برقراری شبکهای بـرای دانـش بـومی در زبـان محلی است. بانک جهانی به این چالش به وسیله اختصاص گزارش توسعه جهانی به بررسی میزانـی که کشورهای در حال توسعه باید در دانش بومی سرمایهگذاری نمایند پرداخته است به جای آنکه از گنجینه دانش جهانی که سرعت در حال افزایش است استفاده مؤثر نمایند

دومین زمینه فعالیت دولت در انتشار دانش قرار دارد.سیاست دولت برای انتشار دانش ایجاد شـده در داخل و خارج میباید مورد بررسی قرار گیرد. باید به بازبودن جریانهای دانش جهـانی و معیارهـا و نظارتها برای صنعت ارتباطات دور توجه شود. مسائل ساختار بازار به مکالکیت خصوصی، نظـارت در ارتباطات دور میباید با توجه خاص بر اطمینان از دسترسی بیشتر گروهها و افرادی که به خدمات ارتباطات دور به رغم سیاستهای دولت در حمایت از دسترسی عمومی دسترسی نداشـتهانـد مـورد بررسی قرار گیرد. مطالعات چندی در مورد استفاده اینترنت در کشورهای در حال توسعه بـر مسـائل مربوط به کاستیهای زیرسـاختهـای ارتباطـات دور و نیـاز بـه تغییـرات سـازمانی در زیرسـاخت ارتباطات دور در کشورهای در حال توسعه متمرکز بوده تا استفاده از اینترنت را ارتقاء بخشد. (احمد و همکاران 1996؛ بری 1996 چپلیر 1 1996 (البته همانگونه که صنایع ارتباطات دور در کشورهای در حال توسعه به روی رقابت باز میشود نگرانی فزایندهای درباره هدف دسترسی جهانی بـرای کسـانی که توان پرداختن هزینههای آن را ندارند و یا در مناطق دورافتادهای زندگی میکنند که ارائه خـدمات به آن مکانها توجیه اقتصادی ندارند ایجاد میشود. برخی نویسندگان استدلال میکنند که آزادسـازی فقط هنگامی که نیازهای ارتباطی اکثریت جمعیت ارضاء شده، صورت پذیرد. البته تجربیات اخیر این تبادل میان دسترسی همگانی و آزادی را زیر سؤال میبرد. بحـث متقابـل آن اسـت کـه تقاضـا بـرای دسترسی همگانی و خدمات پیشرفته ارتباطات دور ضمیمه هستند و در نتیجـه جـذب سـرمایههـای خصوصی، پیش فرض لازم برای توسعه شبکه است. چنـدین طـرح در مـورد مشـارکت کـارگزاران خارجی ارتباطات دور از طریق دستگاههای نظارتی آغاز گردیده است (پانوس 1997 (بـا اسـتفاده از اینترنت برای افـزایش عـزم داخلـی کشـورها و منـاطق در حـال توسـعه در سـاختار قـدرت غالـب بینالمللی، امکاناتی شروع به ایجاد شده است.

به عنوان مثال ارتباط میان روزنامهنگاران در کشورهای در حال توسعه رایجتر شده بدون آنکه نیـازی به فیلتر کردن اخبار از طریق سازمانها در کشورهای صنعتی پیشرفته باشد.

سازمان خبری «پان افریقا» اخیراً از داکار سنگال دوباره برقرار شده و در نظـر دارد از اینترنـت بـرای ارتباط در درون منطقه استفاده نماید. در سال 1995 سازمان به صـورت آن لایـن درآمـد و بـه زودی صاحبpage web خواهد شد. در زامبیا، لوسا کاپست یکی از دو روزنامه موجود در شبکه است که قابل خواندن در هر جای دنیاست و بدین گونه خوانندگان و نمای در حال افزایش است

سومین زمینه برای فعالیت دولت، توسعه منابع انسانی برای کاربران شبکه است. کشورها حتـی بـرای دنبال کردن، ارزیابی و انتخاب از انبار جهانی دانش به قابلیتهای چندی نیـاز دارنـد. تکنسـینهـای شبکه هر چند که در کشورهای در حال توسعه کم هستند اما در هر صورت در دانشگاهها و مراکـز کاری در حال کارآموزی می باشند. (منسل 1998 (اما سختتـرین چـالش، آمـوزش کـاربران اسـت. مهمترین منبع شبکه در ایالات متحده جامعه کاربران است. میلیونها دانش آموز و کارکنان اداری کـه با سازهها و قابلیتهای کامپیوتر آشنا هستند. این افراد به آسانی میتوانند از لحاظ فنی و مفهومی بـه اینترنت معطوف شوند. البته کشورهای صنعتی پیشرفته از هنگام ارائه کامپیوتر شخصی تجاری بیست سال وقت داشتهاند تا به این سطح از آگاهی دست یابند. از لحاظ ایجاد آگاهی در میان عامه مردم در کشورهای کم درآمد، سیاست گذاران باید تصـمیم بگیرنـد کـه چـه سـطحی از تحصـیلات سـزاوار سرمایهگذاری در کشورهای در حال توسعه است ـ مدارس ابتدایی یا دانشگاه؟

از آنجا که باسوادی، انقلاب اطلاعاتی را به پیش میبرد، این موضوع نشان میدهد کـه منـابع مهمـی می باید صرف آموزش ابتدایی شود. نگرانیهایی نیز در این زمینه وجود دارد که شامل هزینه، نیاز بـه باسوادی و دانشهای فنی و حاکمیت انگلیسی به عنوان زبان انتخابی است. این هراس وجود دارد که دسترسی به این فنآوری احتمالاً در حوزه نخبگان برخوردار از مزایای اجتماعی بـاقی خواهـد مانـد.

پروژههای توسعه پایهای میتواند به عنوان کانالی برای انتقال مهارتهـای اطلاعـاتی و ارتباطـاتی بـه فقرا خدمت نماید (انیس 1991 (یک طرح توسعه عادی، امروزه بیشـتر بـر کـارآموزی، کـار یـا داده، نرمافزار، بررسی و اداره متمرکز است و نسبتاً کمتر به سختافزار و لوازم میپردازد. در حالیکه اغلب این طرحها برای انتقال خدمات طراحی شدهاند مقدار کمی از آنها به عنـوان وسـیلهای بـرای انتقـال اطلاعات و ارتباطات به فقرا مورد تحلیل قرار گرفته است.

نتیجه

بحث بر سرتأثیر اینترنت بر کشورهای در حال توسعه، بحثی معناشناختی مجزا نیست کـه بـه وسـیله دانشگاهیها انجام شده بلکه تأثیری مستقیم بـر زنـدگی بیلیـونهـا انسـان دارد.کشـورهای در حـال توسعهای که مشتاق به بررسی عملکردهای تجاری اینترنت هستند نمیتوانـد بـه تـأثیرات اجتمـاعی اینترنت توجه نکنند. موفقیت اینترنت باید کمتر به عنوان تعداد صرف افراد متصل به آن و بیشـتر بـه عنوان قابلیت دسترسی و کمک آن به پیشرفت اجتماعی اندازهگیری شود.

استفاده کارآمد از اینترنت، سرمایهگذاری در زیرساخت فنی زیرین آن را میطلبد. همچنین به معنـای آن است که سرمایهگذاری زیرساختی اجتماعی و مهارتهای استفاده از فنآوری به روشی باشـد کـه قابل انطباق با شرایط، فرهنگها و تواناییهای محلی را داشته باشد. بنابراین دولتهـا در کشـورهای در حال توسعه می باید تلاش خاصی در پرداختن به این مسائل از طریق سیاستهایی کـه بـه فقـرا امکان دسترسی بهتر به دانش در اینترنت را بدهـد نماینـد و بـه آنـان کمـک کننـد تـا مهـارتهـا و تواناییهای استفاده مؤثر از آن را کسب نمایند. مهم است که توجه شـود کـه عبـارت کشـورهای در حال توسعه به دسته وسیعی از کشورهای گوناگون اطلاق میشد. بنابراین سازوکار یکسان در انتشار و استفاده از اینترنت نمیتواند در سطح کل آنها مورد اسـتفاده قـرار گیـرد هـر چنـد کـه گـروههـای کشورهایی با نیاز به سازوکارهای یکسان احتمالاً میتواند مورد شناسایی قرار گیرد. بنابراین همکاری کشور به کشور برای استفاده از طیف وسیعی از درسها میباید هددف اولیه باشد.

جدا از استفاده تجاری، بررسی تأثیر اجتماعی اینترنت باید جبههای در تحقیقات برای دهـه آینـده بـا شد. این مسئله نیازمند ترکیب تحلیل شاخصهای اقتصادی با دیگر ابعاد است که بررسی مینمایـد چگونه انتشار سریع و استفاده از اینترنت بر بافت اجتماعی کشورهای در حال توسـعه در فقرزدایـی، بهبود دسترسی به مراقبتهای بهداشتی و آموزش، حفظ و پخش عادلانه منابع و تقویت مشارکت در فرایند های تصمیمگیری تأثیر میگذارد.

جدول 2ـ توزیع منطقهای تراکم میزبانان اینترنت

 

منبع: گردآوری به وسیله هریس (1998 (با استفاده از ارقام میزبانان اینترنت از پیمایش حوزه اینترنت در ژانویه 1998

جدول 1ـ میزان افزایش در ارتباطات میزبانان اینترنت در کشورهای در حال توسعه

 

منبع :پیمایش حوزه اینترنت، ژانویه 1998

منابع

• Adam | L. (1996) Electronic com m unications technology and developm ent of Internetin Africa|Inform ation Technology for Developm ent|Vol.7|pp.133-144.

• Ahm ad| A.| Poon| A.| and W ang| J. (1996) Asia O utlook: Deregulation and Privatization sw eep across Asia’s landscape| Telecom m unications Developm ent Report|Vol.10|No.12|Pyram id Research Inc.|M A|USA.

• Amin| S. (1974) Accum ulation on a w orld scale: A critique of the theory of underdevelopm ent.Basic Books|New York.

• Annis|S.(1991)G iving voice to the poor|Foreign Policy|Fall1991.

• Asiru| B.B. (1998) Inform ation technology for Developm ent in sub-Saharan Africa:An actornetw ork perspective.M Sc ADM IS dissertation|London Schoolof Econom ics & PoliticalScience.

• Avgerou| C. (1996) how can IT enable developing countries to integrate into the globaleconom y? In G lobalinform ation technology and system s m anagem ent:K ey issues and trends (edited by P. Palvia| S. Palvia and E. Roche)| Ivy League Publishing|Nashua|New H am pshire.

• Avgerou| C. and M adon| S. (1993) Developm ent| self-determ ination and inform ation. In Com puters and Society| edited by Beardon| C. and W hitehouse| D.|Intellect|O xford|UK.

• Barry| M. (1996) Latin Am erica O utlook: Basic services liberalisation drives m assive investm ent| Telecom m unications Developm ent Report| Vol. 10| No. 12| Pyram id Research Inc.|M A|USA.

• Bates|A.W .(1993)Educationalaspects ofthe telecom m unications revolution.In

Teleteaching (edited by Davies and Sam w ays)|Elsevier|pp.1-10.

• Bell| D. (1973) The com ing of post-industrial society: A venture in social

foreing.BasicBooks|New Y ork.

• ells|M .(1989)The inform ationalcity|Blackw ell|O xford.

• ells|M .(1996)The Rise ofthe Netw ork Society|Blackw ell|O xford.

• ells| M. and H all| P. (1996) Technopoles of the w orld: The m aking of 21st

centuryindustrialcom plexes|Routledge|London.

• Chapelier| C. (1996) Africa O utlook: Regulatory reform s begin to take root|

Telecom m unications Developm entReport|Vol.10|No.12|Pyram id Research Inc.|

M A|USA.

• Ciborra| C.U. (1996) Introduction: W hat does G roupw are m ean for the

organisations hosting15 it? In G roupw are and Team w ork: Invisible aid or

technicalhindrance? Edited by C.U.Ciborra|Chichester|W iley.

• Clough|M .(1996)U.S.Business could help undercutchina’s Internetcontrols.Los

AngelesTim es|15 Septem ber.

• Conyers| D. and H ills| P. (1984) An introduction to developm ent planning in the

third w orld|John W iley and Sons|Chichester|UK.

• Dew an| S. and K raem er| K. (1998) Inform ation technology and productivity:

Evidence from Country-level data. Centre for Research on Inform ation

Technology and O rganisations|G raduate School of M anagem ent| University of

California|Irvine|California.

• Drakakis-Sm ith| D. (1996) View point: Sustainability| urbanisation and

developm ent|TW PR|Vol.18|No.4

• Frederick| H. (1994) Com puter Netw orks and the em ergence of Global Civil

Society. In G lobal Netw orks: Com puters and International Com m unications

(edited by L.H arasim )|M IT Press.

23

• G oodm an| S.E.| Press| L.I.| Ruth| S.R.| Rutkow ski| A.M . (1994) The G lobal

Diffusion of the Internet: Patterns and problem s| Com m unications of the ACM |

Vol.37|No.8.

• G ram een Com m unications (1998) G ram een Village Internet Program m e.

G ram een Bank|Bangaldesh.

• G upta| A. (1997) The H oney Bee Netw ork: Linking know ledge-rich grassroots

innovations|Developm ent|Vol.40|No.4.

• H all| P. (1996) Distance education and electronic netw orks. Inform ation

Technology forDevelopm ent|Vol.7.

• H arris|R.(1998)Internethosts per head ofpopulation|by region.Faculty ofIT|

UNIM AS –Universiti M alaysia Saraw ak| 94300 K ota Sam arahan| Saraw ak|

M alaysia.

• H ettne| B. (1990) Developm ent and the three w orld| Longm an Scientific and

TechicalPublications|Essex|UK.

• ITU1 (1987) The im pact of telecom m unications on rural areas in developing

countries.Eindhoven|Sw itzerland:InternationalTelecom m unication Union.

• Jayaram | A.| Shekar| M. and Rana| A. (1997) Is India ready for the Net?

BusinessW orld|22August.

• K eniston| K. (1997) Softw are localisation: Notes on technology and culture|

w orking Paper No. 26| Program in Science| technology and Society| M IT|

Cam bridge M A.

• K enney| G. (1995) The m issing link – Inform ation| Inform ation Technology for

Developm ent|Vol.6|pp.33-38.

• M adon| S. and Sahay| S. (1998) Urbanisation and M egacities: The m anagem ent

challenge.Conference Proceedings of 4th International IFIP W G 9.4 Conference

on the Im plem entation and Evaluation of Inform ation System s in developing

countries|Bangkok|February 18-20th1998.

• M ansell|R.(1998)Netgains or Netdream s? Developm entResearch Insights|Issue

No.25|Institute ofDevelopm entStudies|University ofSussex.

• M ansell|R.and W ehn|U.(1998)K now ledge societies:Inform ation technology for

sustainabledevelopm ent|O xford University Press.

• M cG eary|J.and M ichaels|M .(1998)Africa rising|Tim e|M arch 30th.

• M oham m adi| A. and Youngs| G. (1998) Courting the W eb : W hat’s in it for

w om en’s w antsand w ares? Developm entResearch Insights|Issue No.25|Institute

ofDevelopm entStudies|University ofSussex.

• M ontealegre|R.(1996)Im plications ofelectronic com m erce for m an