بهبود پورتال

مقدمه
فناوری نانو عرصه‌ای نسبتاً نوظهور و جدید است که توجه بسیاری از شرکت‌های تجاری و تولیدی را در دنیا به خود جلب نموده است. در کشور ما نیز شرکت‌ها، علاقه زیادی به این فناوری از خود نشان داده و کم‌کم در حال ورود به این عرصه جدید می‌باشند.
با وجود علاقه شرکت‌های داخلی به این عرصه نوظهور، انتخاب زمینه کاری مناسب و مفید چالشی است که از سوی بیشتر علاقه‌مندان کارآفرینی در دانشگاه و صنعت و همچنین شبکه شرکت‌های ستاد با جدیت دنبال می‌شود. فناوری نانو یک موضوع جدید و در عین حال چندرشته‌ای است و لذا انتخاب یک زمینه کاری مناسب که با امکانات و توانایی‌های کارآفرین از یک سو، و خواسته‌های بازار از سوی دیگر سازگار باشد، چالش‌برانگیز است. هدف از نگارش این بحث کمک به حل این مشکل است.
آنچه در ذیل آمده است، معرفی روندی منطقی برای انتخاب زمینه کاری مناسب بر اساس آخرین اطلاعات و منابع موجود در ستاد است. شما با مطالعه مطالب زیر و مراجعه به منابع معرفی شده می‌توانید به صورت گام به گام، دید روشن‌تری از این فناوری و عرصه‌های مختلف آن پیدا کرده و در نهایت زمینه کاری مناسب را برگزینید.
 

نکات مهم:

قبل از شروع بحث یادآوری چند نکته لازم به نظر می‌رسد:
1. در این نوشته زمینه کاری خاصی معرفی نمی‌شود. انتخاب زمینه فعالیت تابع خلاقیت و سلیقه خود شما بوده و ما فقط عرصه‌های موجود و قابلیت‌‌ها و محدودیت‌های فناوری نانو و نیازمندی‌های صنعت را معرفی خواهیم کرد.
2. این متن دائماً در حال به روزرسانی است. مثلاً مطالبی که به صورت کلی در برخی بخش‌ها وجود دارند، ممکن است در آینده به صورت دقیق‌تر و با جزئیات بیشتر ارائه گردند.
 

چکیده مطالب

 1معرفی نانو
پیش از هر چیز، اگر شما با فناوری نانوآشنایی ندارید و یا آشنایی شما مختصر می‌باشد، بهتر است ابتدا اطلاعات کامل‌تری راجع به این فناوری نوظهور داشته باشید.
اولین بخشی که باید با آن آشنا شوید، تعریف فناوری نانو است. تعاریف مختلفی از این فناوری ارائه شده است که جنبه‌های مختلفی از آن را مدنظر داشته‌اند. برای به دست آوردن یک تعریف مختصر و مفید می‌توانید به بخش تعریف فناوری نانو مراجعه کنید.
پس از آشنایی با تعریف فناوری نانو، باید با تفاوت این فناوری ‌جدید با فناوری‌های دیگر و به عبارت بهتر وجه تمایز آن با سایر فناوری‌ها آشنا شوید. تفاوت فناوری نانو با سایر فناوری‌ها در «عناصر پایه» یا نانوساختارهایی است که در این فناوری مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای آشنایی با عناصر پایه مختلف در این فناوری و تقسیم‌بندی‌های آنها، و همچنین به دست آوردن تعریفی از هر کدام می‌توانید درخت عناصر پایه را ببینید. در این درخت، عناصر پایه مختلف به صورت درختی و در سه سطح مختلف طبقه‌بندی شده‌اند. در سطح اول، عناصر پایه اصلی آورده شده و درسطوح دوم و سوم زیرمجموعه‌های هر یک از این عناصر نمایش داده شده‌اند. توضیحات و تعاریف مربوط به هر یک از این عناصر پایه به همراه ویژگی‌های مهم هر کدام در گزارش درخت عناصر پایه آورده شده‌اند. همچنین برخی از عناصر پایه، بیشترین استفاده را در مقالات و اختراعات داشته‌اند، پس شما نیز احتمالاً با این عناصر سر وکار خواهید داشت و آگاهی از این عناصر می‌تواند به شما کمک کند. در صورتی که مایل به دانستن مطالب بیشتر و جامع‌تر در مورد هر یک از عناصر پایه هستید، می‌توانید به بخش مربوطه در گزارش فرصت‌های فناوری نانو مراجعه کنید.
مرحله بعدی پس از به دست آوردن اطلاعات در مورد عناصر پایه، آشنایی با موضوعات کلان مطرح در فناوری نانو می‌باشد. برای این منظور می‌توانید از درخت هسته‌های اصلی توسعه فناوری نانو استفاده کنید. برای جلوگیری از موازی‌کاری و بخشی‌نگری در فناوری نانو، سعی شده است بخش‌ها و مراکز اصلی فناوری نانو استخراج شده و به صورت درختی مجزا به نام هسته‌های اصلی توسعه فناوری نانو آورده شوند. حاصل کار، هشت مرکز کاربردی (تقاضامحور و 3 مرکز بنیادی (عرضه‌محور می‌باشد که می‌توانید آنها را در این درخت مشاهده کنید. جهت آشنایی بیشتر با بخش‌های کاربردی درخت هسته‌های فناوری نانو، یک سری فایل‌های ارائه powerpoint مربوط به این بخش‌ها تهیه شده‌اند که می‌توانید آنها را مشاهده کنید.
در نهایت در صورتی که می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره مفاهیم، تاریخچه و ... فناوری نانو دریافت کنید، می‌توانید به بخش دانستنی‌های نانو در سایت سری بزنید.
 

 2قابلیت‌های تجاری فناوری نانو
پس از آشنایی با مفاهیم اولیه فناوری نانو، گام بعدی دانستن قابلیت‌های کاربردی آن و نیازها و پیش‌بینی‌های متخصصان جهانی از زمان بازاری شدن محصولات این فناوری می‌باشد.
فناوری نانو یک فناوری میان رشته‌ای است که پیش‌بینی می‌شود تقریباً بر تمام صنایع تأثیرگذار باشد. جهت آشنایی با کاربردهای بالفعل و بالقوه این فناوری انقلابی می‌توانید از درخت صنعت و گزارش مربوطه بهره ببرید. در این ساختار درختی که دارای چهار سطح مختلف می‌باشد، صنایع اصلی و زیرمجموعه‌های هریک از این صنایع آورده شده است (سطح 1 و2. در سطح سوم کاربردهای بالفعل و بالقوه‌ای که فناوری نانو در هر بخش دارد، بیان شده، و در سطح چهارم، عناصر پایه‌ای که برای رسیدن به آن کاربرد مورد استفاده قرار می‌گیرند، ذکر گردیده‌اند. از روی مزیت کاربردی ذکر شده در سطح سوم این درخت می‌توانید جذابیت هر یک از این کاربردها را بررسی کرده و گزینه مطلوب را برای صنعت مورد علاقه خود برگزینید. سپس با استفاده از درخت فناوری و سپس علم نانو، نحوه ساخت نانوساختار انتخاب شده خود را پی بگیرید. همچنین با استفاده از مراجع درخت صنعت، می‌توانید در برخی از حوزه‌ها، شرکت‌های فعال دنیا را بشناسید. در این درخت سعی شده است تا جایی که امکان دارد مراجع معرفی شده برای کاربردها، از شرکت‌های مختلف فعال در آن عرصه باشند.
نقشه پیشرفت برخی از فناوری‌ها در میان‌مدت را می‌توانید در گزارشات نقشه راه نانو مشاهده کنید. این گزارشات در دو بخش کلی مواد و صنعت تنظیم شده‌اند. در بخش مواد درخت‌سان‌ها، مواد نانوحفره‌ای، نانوذرات و نانوکامپوزیت‌ها، و روکش‌ها و فیلم‌های نازک مورد بحث قرار گرفته‌اند. بخش صنعت نیز شامل دو زیربخش ‌انرژی و سیستم‌های پزشکی و بهداشتی است. در این گزارشات مراحل توسعه کاربردهای مختلف فناوری نانو درسال 2005، 2010 و 2015 مورد بررسی قرار گرفته و ریسک مربوط به توسعه هریک از این کاربردها در 10 سال آینده به صورت یک نمودار نشان داده شده است.
در گزارش دیگری، چالش‌ها و پیشران‌های موجود  بر سر راه عرصه‌های مختلف فناوری نانو آورده شده‌اند. این چالش‌ها و پیش‌ران‌ها نیز می‌توانند در انتخاب عرصه مورد نظر شما را یاری کنند.
به علاوه یک سری گزارشات مربوط به صنایع مختلف توسط ستاد منتشر شده‌اند که حاوی اطلاعات مفیدی هستند.
 

3 کارآفرینان نانو
جهت آشنایی شما با شرکا یا رقبای احتمالی آینده و همچنین شناسایی تأمین‌کنندگان مواد اولیه یا بازارهای بالقوه جهانی، لیستی ازشرکت‌های فعال در عرصه فناوری نانو آماده شده است.در مورد 70 شرکت ذکرشده در این لیست اطلاعات تفصیلی وجود دارد که در صورت نیاز می‌توانید اطلاعات تفصیلی شرکت مورد نظر خود را از طریق تماس با کارگروه توسعه و تولید ستاد درخواست نمایید.
 

 4موضوعات پرطرفدار از نگاه آمار
شناخت موضوعاتی که از نظر آماری بیشترین طرفدار را دارند، می‌تواند راهگشا باشد. در همین راستا موضوعات برتر از نگاه اختراعات بررسی شده‌اند که می‌توانید از آنها بهره ببرید. همچنین عرصه‌های برتر نانو از منظر حجم و درصد رشد بازار و همچنین از نظر تعداد شرکت‌های فعال مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
 

5 بازارهای بالقوه
• با سفارش‌های بخش خصوصی برای فناوری نانو می‌توانید از طریق لیست این سفارشات آشنا شوید.
• در صورتی که می‌خواهید با محصولات تولیدشده فناوری نانو در دنیا آشنا شوید، می‌توانید به ترتیب اهمیت از Trademarkهای معروف نانو، بانک محصولات فناوری نانو، و فهرست محصولات موفق فناوری نانو در سال 2005 بهره‌مند شوید.
• کارگروه توسعه و تولید سعی می‌کند به صورتی دقیق‌تر نیازهای فعلی صنایع داخلی را شناسایی کرده و با ایجاد ارتباط با صنایع مختلف و آگاهی از مشکلات آنها، عرصه‌های تحقیقاتی مورد نیاز و حمایت این صنایع را معرفی نماید تا هم نیاز صنعت مرتفع گردد و هم محققان بتوانند فعالیت‌های تحقیقی خود را در جهت مناسب برگزینند. عرصه‌های تحقیقاتی اعلام شده از سوی صنایع کشور فعلاً عبارتند از:
• پتروشیمی
• همچنین جهت آشنایی با سلیقه مدیران صنایع، شاید بد نباشد لیستی از پروژه‌های مورد تأیید صنعت را که توسط وزارتخانه‌های مختلف طی سال‌های 1384-1382 حمایت شده‌اند، مشاهده کنید.
 

 6توانمندی داخلی
جهت توسعه داخلی فرایند تولید یا لااقل عدم موازی‌کاری در کشور لازم است از توانمندی‌های داخلی در زمینه فناوری نانو اطلاع داشته باشید.
• توانمندی علمی (دانشگاهی: برای یافتن همکاران علمی و آگاهی از میزان پراکندگی آنها درکشور شاید بهتر باشد با پایان‌نامه‌ها و مقالاتی که محققان داخلی موفق به تعریف یا اتمام آنها شده‌اند، آشنا شوید. همچنین ممکن است دانستن لیست مراکز تحقیقاتی داخلی فعال (به تفکیک وزارتخانه‌ها، و لیست محققان نانو داخلی، راهگشا باشد.
• فعلاً ابتکارات مطرح‌شده توسط متخصصان داخلی در سایت ایده‌های نانو قرار داده می‌شوند.
• توانمندی دستگاهی: برای آشنا شدن با دستگاه‌های تعیین مشخصات فعال در داخل کشور می‌توانید از سایت شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو استفاده کنید.
• برای آگاهی از شرکت‌های فعال داخلی در زمینه فناوری نانو می‌توانید لیست شرکت‌های داخلی نانو را مشاهده کنید.
 

 7حمایت‌های شبکه از شرکت‌های نانو
شبکه شرکت‌های نانو در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو از شرکت‌هایی که مایل به فعالیت در زمینه فناوری نانو باشند، حمایت می‌کند. آگاهی از این حمایتها می‌توانند برای شما مفید باشد.
 

 8استانداردها
برای اینکه کسب و کار شما پس از تولید با مشکلاتی مواجه نشود، بهتر است از استانداردهای موجود در این زمینه اطلاع داشته باشید. البته فعلاً مطالب زیادی در ای نعرصه در دسترس نیست، اما کمیته استاندارد در صدد است تا استانداردهای لازم در این عرصه را استخراج کند. در حال حاضر می‌توانید از برخی محدودیت‌های قانونی و ویژگی‌های مربوط به سلامتی و بهداشت، ایمنی، و مسائل زیست‌محیطی مطرح شده در گزارشات مربوط به نقشه راه نانو استفاده کنید.
 

9  موارد فوری
• اگر فقط به فکر سرمایه‌گذاری هستید:
      i .پیشنهاد خرید سهام شرکت‌های غیرآمریکایی
• رایزن‌ها: فرصت‌های همکاری با شرکت‌ها

منبع: گروه مطالعاتی آینده‌اندیشی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو
مرتضی مغربی، علی عباسی